ΣΚΑΚΙ ΚΑΙ ΠΟΛΕΜΟΣ(μέρος 5ο, σας το ορκίζομαι!)

Η ΝΙΚΗ ΤΟΥ ΙΠΠΟΥ

Φτάνοντας στο άλογο προβληματίστηκα πολύ για την παρτίδα που θα έπρεπε να επιλέξω. Η ιστορία μας παραδίδει πολλές περιπτώσεις, όπου τα άλογα έπαιξαν καθοριστικό ρόλο (αν και όχι πάντα θετικό, π.χ. βλέπε την απονενοημένη εφόρμηση του ιππικού του Νεϊ στη μάχη του Βατερλό ή την παρτίδα Παγκαλής- Κονιδάρης του 1999).

Γιατί αν το ζεύγος των αξιωματικών είναι φοβερό, το ζεύγος των ίππων με τις δυνατότητες που παρέχει θα μπορούσε να τρελάνει ακόμα κι έναν Ταλ (εξ’ ου και ο εν λόγω στρατηγός τα θυσίαζε νωρίς για να ‘χει το κεφάλι του ήσυχο).
Τελικά κατέληξα στα εύκολα, ήτοι στο πιο γνωστό παράδειγμα όλων των εποχών, που ακόμα και σήμερα διδάσκεται στα σχολεία όλου του κόσμου. Βέβαια, λέγοντας εύκολα, μην πιστέψετε ούτε στιγμή ότι τούτο το άρθρο θα είναι πιο εύπεπτο από τα προηγούμενα. Εμείς οι σκακιστές έχουμε την τάση να μιλάμε παραπλανητικά (σου μένει με τις πολλές ζούλες…). Γι’ αυτό σας λέω, φοβού τους Μεγανησιώτες και δώρα φέροντας.

ΔΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ- Τροία 1186 π.Χ.
Ο Δίας πρότεινε μια σύντομη ισοπαλία στον Ήφαιστο, παρά το στρατηγικό πλεονέκτημα που είχε, και βιάστηκε να φύγει από την Αίτνα. Δύο λεπτά αργότερα στον Όλυμπο εξέταζε αγχωμένος τη γκαρνταρόμπα του.

Το βραδινό του ραντεβού ήταν πολύ σημαντικό κι έπρεπε να διαλέξει την κατάλληλη φορεσιά. Δεν ήθελε να ντυθεί ξανά χρυσή βροχή. Την τελευταία φορά έκανε ένα μήνα να στεγνώσει. Ούτε και κεραυνός, καλοκαιριάτικα. Μήτε όμως και σκακιστής, δεν ήθελε να δείχνει γελοίος. Το ζωικό βασίλειο το είχε σχεδόν εξαντλήσει. Ταύρος, κριάρι, αϊτός, δελφίνι, και τι δεν είχε μεταμφιεστεί. Ξαφνικά πρόσεξε μια κάτασπρη στολή στην άκρη της ντουλάπας, που δε θυμόταν να την έχει ξαναχρησιμοποιήσει. Την κοίταξε καλά-καλά και χάιδεψε ευχαριστημένος τη γενειάδα του. Την προβάρισε στο κάτοπτρο και πολύ του άρεσε.
«Θεός!» είπε με καμάρι και το ίδιο βράδυ η όμορφη Λήδα είχε στην αγκαλιά της έναν κύκνο και η οθόνη της τηλεόρασης ένα κόκκινο «Χ». Κάπως έτσι γεννήθηκε η Ωραία Ελένη.
Ο Πάρις τώρα, ήταν ένα γουστόζικο παλικαράκι (σαν τον Ορλάντο Μπλούμ ας πούμε), που έβοσκε αμέριμνος τα προβατάκια του 3100 χρόνια πριν τον περιώνυμο Τάσο. Αίφνης, του ήρθε στο κεφάλι ένα χρυσό μήλο (αυτή η Έριδα ποτέ δεν πρόσεχε που έβαζε τα πράγματά της) 2800 χρόνια πριν τον περιώνυμο Νεύτωνα. Αντί ο Πάρις να δει τότε τις εξισώσεις της παγκόσμιας έλξης ή έστω τον ουρανό με τ’ άστρα, είδε τρεις θεές να τον κοιτούν πονηρά και να του ζητούν το μήλο.

Η Ήρα με αντάλλαγμα κάποια χάπια που θα τον έκαναν Ολυμπιονίκη, η Αθηνά με την υπόσχεση να τον κάνει γκρανμέτρ και η Αφροδίτη με την πρόταση να του κανονίσει μια «παρτίδα» (εδώ η θεά κλείνει το μάτι) με την Ωραία Ελένη. Ο σκακιστής Πάρις σκέφτηκε έξυπνα. Αφού κανείς γίνεται ολυμπιονίκης ή γκρανμέτρ μπας και βγάλει καμιά γκόμενα, γιατί να μην έπαιρνε τη γκόμενα κατευθείαν; Όπερ και έπραξε, καθότι πονηρός ο βλάχος. Το πρόβλημα δυστυχώς ήταν ότι η Ελενίτσα είχε προλάβει να παντρευτεί μέλος του Δ.Σ. της ΕΣΟ.
Τώρα θα μου πείτε, τι σχέση έχουν όλα αυτά με το σκάκι; Σας έχω πει να μην μου κάνετε τέτοιες ερωτήσεις γιατί με φέρνετε στη δυσάρεστη θέση να σας απαντήσω: όποια ακριβώς έχετε κι εσείς. Κι αφού τα βρήκαμε, πάμε παρακάτω.
Το Δ.Σ. της ΕΣΟ πολύ τσαντίστηκε που ένας Τούρκος (η Τροία για τους αγεωγράφητους βρισκόταν κοντά στο σημερινό Χισαρλίκ) τους θεωρούσε κερατάδες και ορκίστηκε να το ξεπληρώσει με αίμα. Μάζεψε τα βαριά κομμάτια (Αχιλλέα, Αίαντα, Διομήδη) και τους καλούς αξιωματικούς (Οδυσσέα, Νέστορα, Μενέλαο) και με βασιλιά τον Αγαμέμνονα ξεκίνησε για τον μεγάλο πόλεμο στη σκακιέρα της Μικρά Ασίας. Στην αρχή οι Έλληνες πίστευαν ότι θα κάνουν τους Τρώες μινιατούρα. Αλλά τα πράγματα δεν ήταν τόσο απλά. Η θεωρία των ανοιγμάτων είχε ήδη προχωρήσει και οι Τρώες άρχισαν να αμύνονται σθεναρά. Κάποιες αυτόνομες επιθέσεις του Αχιλλέα ή του Διομήδη δεν είχαν αποτέλεσμα, αφού ως γνωστόν χρειάζονται πολλά κομμάτια για να κάνεις ματ το βασιλιά (Πρίαμο, στην περίπτωσή μας).
Καθώς ο καιρός περνούσε οι επιτιθέμενοι άρχιζαν να χάνουν την υπομονή τους. Ήταν κι αυτό το νέο σύστημα χρονομέτρησης, που δεν άφηνε τους κακούς να χάσουν από χρόνο. Έσπρωχνε και ο κακομοίρης ο Αγαμέμνονας τα πιονίδια μπροστά, τα ξαναέσπρωχνε, τίποτα. Έδινε κάτι ψιλοσάχ, έτσι για την τιμή των όπλων, εις μάτην. Έφταιγαν βέβαια και οι θεοί που δεν καθόταν στην ησυχία τους στον Όλυμπο, αλλά έχωναν την ουρά τους σφυρίζοντας βαριάντες ένθεν και ένθεν. Μόνο η Ήρα τσαντιζόταν με τη σφαγή των ανθρώπων και καταριόταν τον πατέρα της Ωραίας Ελένης. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις ο Δίας προτιμούσε να μην κάνει πλέον τον κύκνο, αλλά το έτερο νηκτικό πτηνό: την πάπια.
Κάτω απ’ αυτές τις συνθήκες πέρασαν δέκα χρόνια και οι Έλληνες συγκάλεσαν έκτακτο πολεμικό συμβούλιο για να αλλάξουν πλάνο.

«Όπα ρε παιδιά, δέκα χρόνια είναι πολλά, ούτε σκάκι δι’ αλληλογραφίας να παίζαμε» διαμαρτυρήθηκε ο Αίας ο Σαλαμίνιος, που αργότερα έδωσε το όνομα του σε σκακιστικό σύλλογο, γνωστό και μη εξαιρετέο πελάτη.
«Βάλε κι άλλα δέκα που θέλω για να γυρίσω στην Ιθάκη, τώρα με τις απεργίες στα αεροπλάνα! Η Πηνελόπη θα μου κόψει το σκάκι δια παντός!» συμφωνούσε κι ο Οδυσσέας.
«Μήπως να προτείνουμε καμιά νουλίτσα και να πάμε για μπύρες;» συμβούλευε ο νηφάλιος και σοφός Νέστορας.
«Έχουμε και κάτι χρόνια να πάρουμε τα οδοιπορικά» διαμαρτυρήθηκε και ένας γκρανμέτρ που μου ζήτησε να κρατήσει την ανωνυμία του. Χαμένος κόπος. Ο Αγαμέμνονας δεν ήθελε να ακούσει κουβέντα.
«Ξέρετε τι έχω θυσιάσει εγώ γι’ αυτήν την παρτίδα; Καλύτερα να με σφάξει η ίδια μου η γυναίκα παρά να γυρίσω πίσω με 100 ΕΛΟ λιγότερα» έλεγε ο βασιλιάς. Ο Αχιλλέας δε μίλησε γιατί είχε θυσιαστεί από καιρό…
«…μώ το παιχνίδι που εφηύρα!» ακούστηκε κι η κατάρα του Παλαμήδη από το βάθος. Μετά επικράτησε σιωπή και περίσκεψη.
«Ο Ίππος!». Η κραυγή που θρυμμάτισε τη σιγή προερχόταν από το μέρος του Οδυσσέα. Τον κοίταξαν όλοι με περιέργεια.

«Βέβαια, ο Ίππος!» εξακολούθησε ο Ιθακήσιος «πώς δεν το σκέφτηκα νωρίτερα; Θα φτιάξουμε έναν ίππο και μ’ αυτόν θα μπούμε στην Τροία!»

«Ρε μαζέττα, εδώ δε διασπάσαμε το ροκέ τους με τα πιόνια και τα βαριά κομμάτια. Εδώ μας έφαγαν μπαμπέσικα το λευκοτετράγωνο αξιωματικό μας τον Αχιλλέα. Εδώ έχει δύο χρόνια η Αθηνά που ταΐζει το Διομήδη χάπια από την Κίνα. Εδώ έχουμε πάρει μεταγραφή το Σορτ. Εδώ έχουμε βάλει μέσον το Μακρόπουλο να μιλήσει στον Ιλιουμτζίνοβ και πάλι άσπρη μέρα δεν είδαμε. Πώς θα μας βοηθήσει ένα ξύλινο αλογάκι;» εξεμάνη ο Μενέλαος.
«Πόσοι από σας γνωρίζουν την ανθυποβαριάντα του Δούρου;» ρώτησε τότε αινιγματικά ο πολυμήχανος σκακιστής και πήρε να εξηγεί.
Μερικές μέρες αργότερα οι Τρώες έφτασαν στην αίθουσα των αγώνων μα ο αντίπαλος ήταν άφαντος. Ένα αλογάκι έστεκε μόνο και έρμο στη μέση της σκακιέρας. Αλογάκι τρόπος του λέγειν, αφού χρειάστηκε να γκρεμίσουν τα τείχη για να βάλουν το τρόπαιο στην όγδοη οριζόντια. Κάτι πήγε να πει ο δύσμοιρος ο Λαοκόωντας για παγίδα, αλλά μαύρο φίδι που τον έφαγε. Κυριολεκτικά.

Κάτι πήγε να προσθέσει και η Κασσάνδρα, αλλά δεν της έδωσαν σημασία, αυτή μόνο blind έπαιζε.
Οι Τρώες έκαναν αυτό που κάνουν οι μαζέττες μόλις κερδίσουν καμιά παρτίδα : πλακώθηκαν στις σαμπάνιες. Και ξέρετε από την εμπειρία σας ότι αλκοόλ και σκάκι δεν πάνε μαζί.

Το βράδυ λοιπόν που ήταν όλοι μεθυσμένοι από τη «νίκη» (μάρκα αφρώδους οίνου της εποχής), η κοιλιά του Δούρειου Ίππου άνοιξε και ξεπετάχτηκαν από μέσα τρία σετ κομμάτια, από εκείνα τα ακριβά που πουλάει η «Κάισσα». Ω! ρε μάνα μου! Ποιος είδε τον Κασπάροβ και δεν τον φοβήθηκε!
Η ανάλυση της υπόλοιπης παρτίδας ανήκει στο Διεθνούς φήμης Μετρ, Όμηρο. Θα πω μόνο ότι οι Έλληνες δεν έκαναν διακρίσεις. Έσφαζαν αδιάκριτα. Μέσα σε λίγες ώρες κατάφεραν όσα δεν είχαν καταφέρει με ελιγμούς, κατάληψη αδύναμων τετραγώνων, κυριαρχία αξιωματικών στα λευκά και μαύρα τετράγωνα, δίπλωμα πύργων σε στήλες, έλεγχο του κέντρου και διασπάσεις πιονιών. Και όλα αυτά με το μεγαλύτερο θαυμαστικό που έχει παίξει ποτέ σκακιστής, μια κίνηση Ίππου σε κενό τετράγωνο.

Βέβαια, υπάρχουν κι αυτοί που ισχυρίζονται εκ των υστέρων ότι επρόκειτο για unfair, έλλειψη ευγενούς άμιλλας, παραβίαση των κανόνων του αθλήματος, καφενόβιους, πρακτικές Μπαλάσκα και τα συναφή. Καταρχήν ο Παναγιώτης είναι φίλος μου και τους καλώ να ανακαλέσουν. Κατά δεύτερον, άμα στήνουν ματ, να κοπανάνε το κεφάλι τους, δεν τους φταίει ο αντίπαλος. Τρίτον, η ζούλα ουδέποτε έπαψε να παίζεται και όποιος τολμάει ας μην αποδέχεται τους Δούρειους Ίππους. Τέλος, ζούλα που παίζεται για πρώτη φορά δε λέγεται ζούλα, λέγεται καινοτομία κι αυτό το γνωρίζει και ο τελευταίος των γκρανμέτρ.
Τέλος πάντων, αν επιστρέψουμε στην ιστορία (!) μας, θα βλέπαμε τους Έλληνες στρατιώτες να επιστρέφουν νικητές από το ματς, τον Αγαμέμνονα περιχαρή για τη νόρμα, το Μενέλαο ευτυχή που ξαναπήρε την Ελένη, λίγο μεταχειρισμένη αλλά σε καλή κατάσταση, τον Οδυσσέα έτοιμο να ριχτεί σε νέες διακλαδώσεις της σικελικής, το Δία ικανοποιημένο που δεν αποκαλύφθηκαν οι μυστικές του «αναλύσεις» (η Ήρα δε διάβαζε σκακιστικά εγχειρίδια) και το Δούρειο Ίππο, περήφανο ξύλινο άλογο, να θυμίζει στους σκακιστές μέσα στους αιώνες ότι οι ιδέες (έστω και οι πανούργες) είναι υπέρτερες της ωμής, βίαιης και συσσωρευμένης ύλης. Αν μάλιστα προσέχαμε λίγο περισσότερο θα ακούγαμε και τον εκστασιασμένο μετά το θρίαμβο Παλαμήδη να μονολογεί: «Και …μώ τα παιχνίδια εφηύρα!». Παράξενη μεταστροφή, αλλά έτσι συμβαίνει στο σκάκι. Από ένα άλογο γεννιέται το παράλογο.

Σημ.Συντακτικής Επιτροπής: Για την κακοποίηση του Ομήρου, φέρει ακέραια την ευθύνη ο υπογράφων το άρθρο, BEL. Εννοείται και για τις υπόλοιπες βαναυσότητες. Η Συντακτική Επιτροπή νίπτει τας χείρας της (για λόγους υγιεινής, αφού είναι αποδεδειγμένο ότι τα σκακιστικά κομμάτια είναι εστίες μικροβίων).

ΣΚΑΚΙ ΚΑΙ ΠΟΛΕΜΟΣ- Μέρος τέταρτο (ίσως και 14 λεπτά)

Η ΝΙΚΗ ΤΟΥ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΥ
Αναρωτιέμαι πόσοι από σας αδιαφορείτε για τα όσα κάνει ένας τρελός. Φαντάζομαι οι περισσότεροι. Οι υπόλοιποι πρέπει να’ ναι τρελοί ή ψυχίατροι. Το ίδιο ισχύει και στο σκάκι. Όλοι εκτιμούν τα βαριά κομμάτια, ενώ τους κακόμοιρους τους αξιωματικούς τους τρώει το μαύρο σκοτάδι (π.χ. βαριάντα αλλαγής της Ισπανικής). Κι όμως υπάρχουν φορές που ένας αξιωματικός μπορεί να κρίνει την παρτίδα. Την ώρα που ο βασιλιάς του είναι λουφαγμένος πίσω από τα πιόνια του, ο αδάμαστος «τρελός» γαζώνει την αντίπαλη παράταξη με τη δημιουργική λόξα του.

Υπήρξαν λοιπόν περιπτώσεις στην παγκόσμια ιστορία που ένας και μόνο άνθρωπος πήρε τη μοίρα του στρατού του στα χέρια του, την ώρα που τα υπόλοιπα κομμάτια έμοιαζαν με…πούλια! Τέτοια ήταν και η περίπτωση του Κορεάτη σκακιστή που θα συναντήσετε σε λίγο, τουλάχιστον όσοι από σας είναι αρκετά τρελοί για να διαβάζουν ακόμα το συγκεκριμένο άρθρο.

ΚΟΡΕΑ 1592- Ναύαρχος Γι Σουν Σιν
Το τελεσίγραφο του Σογκούν Χιντεγιόσι

στα 1586 ζητούσε από την Κορέα να παραχωρήσει ένα κομμάτι της κορεατικής σκακιέρας στην υπερδύναμη Ιαπωνία, ως πολεμική βάση για μια επίθεση στην Κίνα των Μινγκ. Τους τελευταίους θα τους έχετε ακουστά από τα ομώνυμα βάζα, αλλά καλό θα ήταν να μην τους συγχέετε με τα ομώνυμα ρωσικά αεροσκάφη γιατί είναι υποτιμητικό –για τα βάζα.
Ο Κορεάτης βασιλιάς Σεόντζο αρνήθηκε τα τετράγωνα που του ζητούσαν. Εδώ δεν ήξερε τι να κάνει τα δικά του κομμάτια, θα φιλοξενούσε και άλλα και μάλιστα αγριεμένα; Έτσι, η τεχνολογικά εξελιγμένη Ιαπωνία κύρηξε τον πόλεμο στην Κορέα. Αποβιβάστηκε στο Πουσάν με 700 πλοία και 160 χιλιάδες στρατό και ο Σεόντζο έσπευσε να τρυπώσει στο ροκέ του στο βορά εγκαταλείποντας τη Χανσεόνγκ (το τότε όνομα της Σεούλ). Σύντομα οι Ιάπωνες κατέλαβαν το κέντρο της σκακιέρας και το παιχνίδι έμοιαζα στρατηγικά χαμένο. Το μόνο που απέμενε στους άμοιρους τους Κορεάτες, που δεν μπορούσαν να αντιπαραθέσουν τα τόξα τους στα αρκεβούζια των γειτόνων τους, ήταν μερικές ζούλες στη θάλασσα εν είδει ανταρτοπολέμου. Όμως ακόμα κι αυτές είχαν παγώσει με τη φυγή του βασιλιά τους. Το ισχυρό ναυτικό της Κορέας ανέμενε άδικα την εκπόνηση κάποιου σχεδίου άμυνας. Τότε ήταν που άνοιξε η διαγώνιος για το ναύαρχο Γι.


Ο ναύαρχος Γι Σουν Σιν, γόνος ευγενικής σκακιστικής οικογένειας, μην αντέχοντας να βλέπει τη χώρα του να καταστρέφεται, αποφάσισε να αντεπιτεθεί χωρίς άνωθεν εντολές. Ο Γι ήταν ένας ευφυής και τολμηρός αξιωματικός (καμία σχέση με τους καραβανάδες που συναντήσαμε μερικοί στη θητεία μας) και προβλέποντας την ιαπωνική επίθεση είχε αποσπάσει τα προηγούμενα χρόνια κάποια κονδύλια από την ΚΣΟ (την Κορεατική Σκακιστική Ομοσπονδία, ντε!). Τα χρήματα βέβαια δεν έγιναν στάχτη και μπούλμπερη, ή μάλλον έγιναν ακριβώς αυτό! Δηλαδή μπαρούτι και πυροβόλα όπλα για τον εκσυγχρονισμό των πλοίων.
Η σημαντικότερη όμως συμβολή του Γι ήταν η ναυπήγηση του Γκεογκμπουσόν, που στα κορεατικά σημαίνει «θαλάσσια χελώνα».




Το σκάφος αυτό, με μήκος 30-40 μέτρα και ύψος 6 μέτρα, είχε 80 πιόνια που κωπηλατούσαν και άλλα 60 που πολεμούσαν. Είχε όμως και μια περιμετρική διάταξη κανονιών και ήταν θωρακισμένο με μεταλλικές πλάκες, άρα απρόσβλητο στα πυροβόλα όπλα. Το κατάστρωμά του έφερε πυκνά τοποθετημένα μεταλλικά καρφιά κρυμμένα κάτω από άχυρο. Οι ναυμαχίες εκείνη την εποχή γίνονταν ουσιαστικά στα καταστρώματα, σώμα με σώμα, καθώς προσέγγιζαν τα πλοία. Ο ναύαρχος Γι «ναρκοθετώντας» το κατάστρωμα της «χελώνας» του, ήξερε ότι είχε πλεονέκτημα. Έριξε τότε μια τελευταία ματιά από το φιανκέτο του στην αντίπαλη αρμάδα και ρίχτηκε στη μάχη.
Οι περιπολίες του στις κορεατικές πτέρυγες έφεραν τις πρώτες μικρές νίκες. Όμως ήξερε ότι για να επιτύχει κάτι πιο αποφασιστικό έπρεπε να κάνει διάσπαση στο κέντρο (να τα ακούνε αυτά οι μαζέττες). Έστειλε λοιπόν ένα τμήμα του στόλου του στο ναύσταθμο των Ιαπώνων και τους προκάλεσε να το κυνηγήσουν. Όταν οι κακοί της ιστορίας μας ξανοίχτηκαν για τη σφαγή, ένα μεταλλικό τέρας ξεπετάχτηκε μπροστά τους με τα εμβλήματα του βασιλιά και του αξιωματικού Γι. Στην πλώρη του ξεχώριζε το κεφάλι ενός δράκου. Ήταν η πρώτη φορά που παιζόταν η βαριάντα και έτσι πήρε το όνομά της η διακλάδωση αυτή της σικελικής. Όλα τα άλλα που λέγονται για την ονομασία της είναι απλώς φήμες.



Το θηριώδες χελωνονινζάκι, που λέτε, όρμησε ακάθεκτο και εμβόλισε ένα αντίπαλο Σεκιμπούνε (σκακιστικό σκάφος των Γιαπωνέζων) το οποίο βυθίστηκε αύτανδρο. Κατόπιν το Γκεογκμπουσόν άρχισε να κανονιοβολεί προς άπασα κατεύθυνση, καθότι είναι γνωστό ότι ο αξιωματικός έχει ευρύ βεληνεκές όταν δεν είναι στη γωνιά. Τα βλήματα εναντίον της «χελώνας» προσέκρουαν στη μεταλλική του πανοπλία και όταν οι πιο τολμηροί από τους σαμουράι όρμησαν ν’ ανέβουν πάνω της, καρφώθηκαν στις σιδερένιες αιχμές. Ήταν ένα πολύ αποτελεσματικό κάρφωμα ομολογουμένως. Εκείνο το σούρουπο ο Ιαπωνικός στόλος καταναυμαχήθηκε, όταν αντίστοιχα οι Κορεάτες έχασαν μόνο τρία πιόνια, ενώ τραυματίστηκε ελαφρά και ο ίδιος ο Γι καθώς έριχνε πυρωμένα βέλη συμμετέχοντας στη μάχη.
Έχοντας σε λίγο καιρό ολοκληρώσει και την κατασκευή άλλων δύο Γκεογκμπουσόν (και πολλά που ήταν, καθώς η ΚΣΟ δεν είχε βρει ακόμα χορηγούς για το πρωτάθλημα), ο Γι βγήκε παγανιά σαρώνοντας οποιονδήποτε στολίσκο ή μεταγωγικό πλοίο των αντιπάλων έπεφτε στη διαγώνιό του. Σε μια απ’ αυτές τις ναυμαχίες το χελωνονινζάκι του Γι βύθισε τη βασίλισσα (ναυαρχίδα) των Ιαπώνων και μάλιστα κατάφερε να πάρει ως λάφυρο το κομμένο κεφάλι του ναυάρχου Κουροσίμα (πιθανός συγγενής του σκηνοθέτη Κουροσάβα και πιθανή πηγή έμπνευσης του Καββαδία για το «Κουροσίβο»). Καθοριστική ήταν και η ναυμαχία στις νησίδες (πιονιών) Χανσάν, όπου ο Γι εφάρμοσε τη διάταξη σε σχήμα “U” των πλοίων του κυκλώνοντας και βάλλοντας κατά βούληση κατάτων ιαπωνικών Σεκιμπούνε, που δεν ήξεραν ποια διαγώνιο να πρωτοφυλάξουν.
Βέβαια, στην ξηρά τα πράγματα δεν ήταν και τόσο ρόδινα. Σε κείνη την πλευρά της σκακιέρας οι Κορεάτες υποχωρούσαν διαρκώς. Η πρωτεύουσα Πιονγιάνγκ κατελήφθη και ο βασιλιάς κόντευε να κρυφτεί έξω από τα 64 τετράγωνα. Όμως η ροή του ανεφοδιασμού από την Ιαπωνία είχε διακοπεί, χάρις στο ναύαρχο Γι και τελικά οδηγήθηκαν σε συνθηκολόγηση. Οι ίντριγκες του παλατιού

–τι τα θέλετε, παντού τα ίδια- για το ποιος θα παίζει στην πρώτη σκακιέρα, οδήγησαν τον Γι εκτός παιχνιδιού. Αποσύρθηκε στα κτήματά του και ξεκίνησε να γράφει τη βιογραφία του με τίτλο «Οι 60 αξέχαστες ναυμαχίες μου». Τότε ήταν που οι κακοί αναθάρρησαν και αναδιοργανώθηκαν. Βελτίωσαν τις θέσεις των κομματιών τους αρχίζοντας να κερδίζουν ξανά χώρο στην Κίτρινη Θάλασσα.
Ο βασιλιάς Σεόντζο, που μόλις είχε ξεμυτίσει το κεφάλι από το ροκέ, σκιάχτηκε μια νέα μαζική επίθεση από τη «θήτα» και ανακάλεσε άρον- άρον στο φιανκέτο του τον Γι το 1592. Ο ναύαρχος επέστρεψε και μαζί του και οι νίκες. Σε μια απ’ αυτές (σε τοποθεσία που το όνομά της είναι δυσκολοπρόφερτο ακόμα και από τους Κορεάτες) ο Γι εκμεταλλεύτηκε τα ρεύματα της περιοχής (που τα γνώριζε καλύτερα κι από τις βαριάντες της σικελικής) και συνέτριψε τον αντίπαλο στόλο. Ξεπάστρεψε κατόπιν τα απομονωμένα πιόνια του Σογκούν επιτιθέμενος στους τελευταίους θύλακες των Ιαπώνων επί ξηράς.
Οι Γιαπωνέζοι τα μάζεψαν να φύγουν, αλλά ο Γι ήταν πια αμείλικτος.


Επιτέθηκε στα υποχωρούντα κατάλοιπα του εχθρικού στόλου αποδεκατίζοντάς τα κοντά στο Νοριάνγκ. Ήταν εκεί όμως που τραυματίστηκε θανάσιμα από βλήμα όπλου. Αποσύρθηκε στο καμπούνι του δίνοντας εντολή να μην πάψουν να χτυπούν τα τύμπανα της επίθεσης. Ήταν οι τελευταίες κινήσεις μιας λαμπρής βαριάντας του Δράκου. Ήταν οι τελευταίες λέξεις ενός κομματιού που, ακόμα κι όταν έχανε ο βασιλιάς του, αυτό δεν ηττήθηκε ποτέ. Ήταν η παρτίδα της ζωής ενός περήφανου Αξιωματικού.

Υ.Γ. Το ξέρω, ήταν συγκινητικό. Και τώρα βγάλτε τα χαρτομάντηλα και σκουπίστε τις μύτες σας. Το θέαμα δεν είναι καθόλου συγκινητικό.

BEL,Μαζέττας εκ πεποιθήσεως.

ΠΟΛΕΜΟΣ ΚΑΙ ΣΚΑΚΙ (μέρος τρίτο και φαρμακερό)

Η ΝΙΚΗ ΤΟΥ ΠΥΡΓΟΥ

Αυτό που μου συμβαίνει με τους πύργους είναι άλλο πράμα! Και δε μιλάω μόνο γι’ αυτούς που έχω στήσει. Για να καταλάβετε αρκεί να σας πω ότι η γυναίκα μου γεννήθηκε στον Πύργο (της Ηλείας), σπούδασε στον Πύργο (το Λευκό) και έκανε μεταπτυχιακά στον Πύργο (της Πίζας).Όποια- όποια θα παντρευόμουνα, σκακιστής άνθρωπος;
Τώρα ιστορικά, ένας πύργος μάλλον έχει αμυντικό ρόλο σαν τμήμα μια οχύρωσης. Εμείς όμως μιας και είμαστε επιθετικοί τύποι, από τόσοι δα μαζέττες, θα ασχοληθούμε με τους «κινητούς» πύργους, τα «βαριά» κομμάτια, κοντολογίς τα τανκς!
Όλοι ξέρουμε την ισχύ ενός πύργου σε μια ανοικτή κάθετο (και όσοι δεν την ξέρουν να διαβάζουν ΜΟΝΟ τη στήλη του Μενδρινού). Φανταστείτε λοιπόν τη δύναμη κρούσης μιας συστοιχίας «πύργων», σε πολλές ανοιχτές στήλες και έχετε μπει στο νόημα (και όσοι δε μπήκαν ακόμα στο νόημα να διαβάζουν ΜΟΝΟ τη στήλη του Κεφαλή).

ΕΙΣΒΟΛΗ ΣΤΗ ΓΑΛΛΙΑ- Γερμανικά Πάντσερ- Μάης 1940

Την κρίσιμη ημέρα, στο Γενικό Επιτελείο Στρατού της Γερμανίας του Χίτλερ επικρατούσε αναλυτικός οργασμός. Το Τρίτο Ράιχ έπαιζε με τα λευκά (είχε μια προτίμηση στα άρεια κομμάτια, ενώ τα υποδεέστερα, όπως μπολσεβικικά, τσιγγάνικα, εβραϊκά και μαύρα κομμάτια, τα απέφευγε μετά βδελυγμίας). Το σχέδιο είχε εκπονηθεί και μελετηθεί λεπτομερώς. Οι επιτελάρχες πηγαινοερχόντουσαν με φακέλους υπό μάλης, με τις βαριάντες του ανοίγματος.

Ο Αδόλφος Χίτλερ δάγκωνε πίσω από το δρύινο γραφείο του νευρικά το μουστάκι του καθώς κούρδιζε τα ρολόγια (δεν είχαν βγει ακόμα τα ηλεκτρονικά). Η καινοτομία που επρόκειτο να παίξει θα ήταν αποφασιστικής σημασίας για την εξέλιξη του πολέμου στην πτέρυγα της Δύσης. Και η ονομασία της καινοτομίας αυτής ήταν: blitzgrieg!

Τώρα το blitz (που σημαίνει αστραπιαίος) το καταλαβαίνουμε όλοι οι σκακιστές εύκολα. Το -grieg πάλι σημαίνει πόλεμος. Κάτι σαν αυτό που γίνεται στους συλλόγους όταν παίζουμε μπλιτς, δηλαδή. Τέλος πάντων, η αιφνιδιαστική επίθεση προέβλεπε την κατάληψη κάποιων σημαντικών τετραγώνων στα σύνορα Βελγίου- Γαλλίας και την επέλαση αρμάτων μάχης από ‘κει. Οι Γάλλοι, που δεν φημίζονταν ποτέ για το σκάκι τους, κοιμούνταν τον ύπνο του δικαίου. Έχοντας οχυρώσει ασφυκτικά την περίφημη (η οποία δεν άργησε να γίνει κακόφημη) «γραμμή Μαζινό» (κάτι σα stonewall φανταστείτε), ήταν ήσυχοι ότι οι Ναζί δε θα περνούσαν ποτέ από τις δασώδεις εκτάσεις των Αρδενών. Αμ δε!
Στις 10 Μάη του 1940 δυόμισι χιλιάδες γερμανικά τεθωρακισμένα ξεχύθηκαν σε όλη τη σκακιέρα της Γαλλίας. Τα γερμανικά πάντσερ δεν ήταν τανκ με τεράστια δύναμη πυρός. Δεν ήταν καν περισσότερα από τα γαλλικά «Μαρκ». Είχαν ωστόσο το σημαντικό πλεονέκτημα της ταχύτητας καθώς κινούνταν με σαράντα χιλιόμετρα την ώρα. Με διοικητές όπως τον τρομερό Γκουντέριαν, το Ρόμελ, το Ράινχαρντ και τον Χοτ, οι πύργοι των Ναζί άρχισαν να κερδίζουν τέμπο με το τσουβάλι.

Αρχικά οι Γάλλοι προσπάθησαν να αναδιοργανώσουν κάποια σημεία άμυνας, αλλά μέχρι να οχυρώσουν ένα τετράγωνο οι αντίπαλοι πύργοι βρισκόταν ήδη στο από πίσω του! Τότε άρχισε ο πανικός. Οι γερμανικοί πύργοι προέλαυναν ισοπεδώνοντας τα πάντα κάτω από τις ερπύστριές τους, ενώ οι συμπατριώτες του Λωτιέ δεν ήξεραν από ποιο σαχ να πρωτοφυλαχτούν.

Βρίσκοντας πλέον ανοιχτές γραμμές οι λευκοί πύργοι διπλώθηκαν και άρχισαν να περικυκλώνουν τις συμμαχικές δυνάμεις, διεισδύοντας όλο και πιο βαθιά στο αντίπαλο στρατόπεδο. Και τα χειρότερα δεν είχαν φτάσει ακόμα…
Μέσα σε πέντε μέρες οκτώ σώματα πάντσερ είχαν συντρίψει τη γαλλική αντίσταση και τώρα όδευαν προς την πλήρη περικύκλωση του Βρετανικού Εκστρατευτικού Σώματος (ΒΕΣ), που είχε προστρέξει σε βοήθεια των Γάλλων και αριθμούσε πάνω από 400.000 άντρες, το μισό Βρετανικό στρατό! Οι Βρετανοί πάλι, όπου φύγει- φύγει, μπροστά στη λαίλαπα! Κατόπιν εσπευσμένης εντολής του γκρανμέτρ Τσώρτσιλ άρχισε να εφαρμόζεται η βαριάντα «Ντιναμό», της αποχώρησης δηλαδή των στρατευμάτων από τα λιμάνια του Καλαί και της Δουνκέρκης. Που να προλάβουν όμως! Από τις ορθάνοιχτες πια καθέτους των γαλλικών ποτάμιων γραμμών, τα πάντσερ ανέβαιναν ήδη στην έβδομη οριζόντια.
Το ΒΕΣ έχοντας στριμωχτεί στις δύο τελευταίες γραμμές και μην έχοντας χώρο για μανούβρες, αποφάσισε σε τρομακτική πίεση χρόνου να στήσει με τους εναπομείναντες πύργους του μια παγίδα κοντά στο Αράς. Το 7ο σώμα πάντσερ του Ρόμελ έχοντας προχωρήσει υπερβολικά, προς στιγμήν αιφνιδιάστηκε από τα βρετανικά άρματα και αναγκάστηκε να διακόψει την επίθεση προς τα ανυπεράσπιστα κομμάτια των Άγγλων. Κατόπιν σύντομης αναδιοργάνωσης των γερμανικών δυνάμεων όμως, οι βρετανικοί πύργοι παρέδωσαν το πνεύμα. Ήταν 22 Μάη και είχαν απομείνει ελάχιστα τετράγωνα στη σκακιέρα για να στριμωχτούν οι άντρες του ΒΕΣ. Απέμενε η τελική εφόρμηση. Οι πύργοι είχαν θριαμβεύσει!
Τότε ακριβώς, μια κίνηση πριν το τελειωτικό σαχ και το ματ, συνέβη κάτι αναπάντεχο. Ο Χίτλερ –επηρεασμένος μάλλον από τις αναλύσεις του μετρ Γκέρινγκ, που τον διαβεβαίωνε πως θα «καθάριζε» με τα Στούκας και τα βομβαρδιστικά της Λουφτβάφε- έκπληκτος και ο ίδιος από την ταχύτητα των πύργων του έδωσε την μοιραία εντολή «Ντερ Χάλτε Μπεφέλ», δηλαδή να σταματήσει η προέλαση!

Ο Γκουντέριαν εκείνο το βράδυ έριξε τόσες βλαστήμιες, όσες δεν πρέπει να έριξε ούτε ο Τοπάλοβ μετά την ήττα του από τον Κράμνικ. Το αποτέλεσμα ήταν μέσα σε τρεις μέρες οι Βρετανοί να κατορθώσουν να φυγαδεύσουν από το τετράγωνο της Δουνκέρκης τους στρατιώτες τους (κάπου 330.000 μάχιμοι), για να τους χρησιμοποιήσουν σε επόμενη παρτίδα. Όταν ξαναδόθηκε εντολή από το Γερμανικό Επιτελείο για επίθεση ήταν πλέον αργά. Οι γερμανικοί πύργοι δε βρήκαν τίποτα να μακελέψουν. Το μόνο που είχε απομείνει ήταν μια έρημη σκακιέρα που κάπνιζε…(τι μάρκα, δεν ξέρω).
Ακολούθησε η ανάλυση της παρτίδας, αυτό που πολύ χαριτωμένα εμείς οι σκακιστές αποκαλούμε «νεκροψία». Σε αυτήν όλοι οι γκρανμέτρ της στρατηγικής παραδέχτηκαν ότι η εφόρμηση των πάντσερ θα είχε καταστρέψει ολοσχερώς το σύνολο του ΒΕΣ και θα είχε ανοίξει διάπλατα τις γραμμές για το σχέδιο «Θαλάσσιος Λέων», της απόβασης στα βρετανικά νησιά. Το Δυτικό μέτωπο των συμμάχων θα κατέρεε και η Ευρώπη δε θα ήταν αυτή που ξέρουμε σήμερα. Οι Ναζί θα κέρδιζαν όχι μόνο την παρτίδα ή το τουρνουά, αλλά και τον παγκόσμιο τίτλο! Κάποιοι βέβαια πονηροί αναλυτές θεώρησαν την κίνηση του Χίτλερ «δείγμα καλής θέλησης» απέναντι στον Τσώρτσιλ, αλλά σε αυτούς έχω να θυμίσω το ρητό του Τολούς: «Αν κερδίσω λέω ότι θυσίασα, αλλιώς παραδέχομαι ότι έκανα πατάτα!».



Αυτά που μένουν όμως από τη Μάχη της Γαλλίας ήταν η θυσία των βρετανικών πύργων σε χαμένη θέση, που θόλωσε τα νερά και κέρδισε χρόνο, καθώς και ο ρόλος που παίζει ο χρόνος στο σκάκι, καθότι το «μπλιτσγκρίγκ» πέτυχε πλήρως το σκοπό του. Ο Γκουντέριαν και ο Ρόμελ τσίμπησαν βέβαια τα ΕΛΟ τους (παρασημοφορήθηκαν), αλλά έμειναν με την πικρή γεύση του κατεστραμμένου αριστουργήματος. Τα μόνα που απέμεναν να τους παρηγορήσουν ήταν μια συνέντευξη στο «ΣΚΑΚΙ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ» (που δε δημοσιεύτηκε λόγω πληθώρας ύλης) και, φυσικά, η μεγαλειώδης νίκη στη σκακιέρα της Γαλλίας των πάντσερ- Πύργων τους.

BEL

ΠΟΛΕΜΟΣ ΚΑΙ ΣΚΑΚΙ- παρτ του

Σε αντίθεση με την πρωταγωνιστική θέση της Ντάμας στη σκακιέρα, οι γυναίκες που αναμείχθηκαν με τον πόλεμο είναι μετρημένες στα δάχτυλα (έτσι μετράμε εμείς οι σκακιστές). Αυτό βέβαια δείχνει πόσο πιο έξυπνες από τους άντρες είναι. Και φυσικά όσες φορές ενεπλάκησαν, αυτοί που το μετάνιωσαν ήταν οι άντρες. Αυτό με τη σειρά του εξηγεί γιατί το «ισχυρό» φύλο δεν τις ήθελε στα πεδία των μαχών, αλλά τις προτιμούσε στο πεδίο του κρεβατιού (με ορισμένες εξαιρέσεις πάντα!). Μιλάμε για βασίλισσα, εντούτοις θα περιγράψουμε μια φυσιογνωμία που δεν έγινε ποτέ βασίλισσα, άσε που δεν πρόλαβε να γίνει καν γυναίκα. Κι όμως άλλαξε την ιστορία της χώρας της. Κι αυτή την επιβράβευσε με ένα αξιοπρεπές άγαλμα απέναντι από το Λούβρο. Μιλάμε για το όνειρο του σκακιστή! Αντίστοιχο δικό μας παράδειγμα ο FIDE μετρ Κολοκοτρώνης.

Η ΝΙΚΗ ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΙΣΣΑΣ- Ζαν Ντ’ Αρκ- Λωρραίνη 1429

Η σκακιέρα της βόρειας Γαλλίας είχε γεμίσει νεκρά κομμάτια. Ο Εκατονταετής πόλεμος (που ποτέ δεν κατάλαβα γιατί κράτησε μόνο 98 χρόνια, φαίνεται ότι οι ιστορικοί μετράνε κι αυτοί με τα δάχτυλα) έγερνε, τι λέω, είχε μπατάρει για τα καλά προς το μέρος της Αγγλίας, το σωτήριον έτος 1429. Η καλά οχυρωμένη Λωρραίνη ήταν το τελευταίο αμυντικό αποκούμπι των Γάλλων. Η πίεση όμως στην πτέρυγα του βασιλιά (στην πράξη ο Δελφίνος Κάρολος ο Ζ’ δεν είχε στεφθεί ακόμα βασιλιάς, γι’ αυτόν το θρόνο εξάλλου γινόταν και ο πόλεμος) ήταν αφόρητη. Η πολιορκία της μεγάλης πόλης ασφυκτική. Και οι Γάλλοι έτοιμοι να παρατήσουν το τουρνουά.

Και τότε ανάμεσα από τα εξαντλημένα και απογοητευμένα πιόνια του γαλλικού στρατού ξεπετάγεται από το πουθενά (μάλλον επρόκειτο για φυτευτό) μια χωριατοπούλα. Ζητά ακρόαση από το Δελφίνο (που ήταν μάλλον χάνος) και του αφηγείται τα οράματα που έβλεπε για νίκη της Γαλλίας με τη βοήθεια του Θεού και τη δική της! Ο Κάρολος Ζ’ ήταν τόσο απελπισμένος που όποια κίνηση και να του σφύριζαν από τη γαλαρία θα την έπαιζε. Έτσι χρίζει ανεπίσημα ιππότη την 17χρονη νεαρά –πως τη λέγανε μωρέ να δεις, α! ναι, Ιωάννα του Αρκ- κι αυτή παρευθύς πηγαίνει και ξεθάβει το σκουριασμένο σπαθί του Κλόβις, του θρυλικού βασιλιά του 7ου αιώνα που είχε θεμελιώσει τη δυναστεία των Μεροβιγγείων. Το είχε δει λέει σε όραμα! Ναι, σιγά μη το διάβασε και στο New in Chess! Το πότε είχε κρύψει η ίδια κάποιο σπαθί δεν το ξέρω, το ότι ήταν παμπόνηρη σκακίστρια όμως το βεβαιώνω. Το «θαύμα» ενδυνάμωσε την πίστη των Γάλλων, όταν διαδόθηκε στόμα με στόμα (έτσι κάνουμε διαφήμιση εμείς οι σκακιστές) και το αποτέλεσμα ήταν απ’ όπου κι αν περνούσε η νέα στρατηλάτης να βρίσκει εθελοντές έτοιμους να θυσιαστούν γι’ αυτή στο ζ7. Ε! όπως και να το κάνουμε είναι και λίγο φετίχ να σε διατάζει γυναίκα! Παράδειγμα, εμένα η γυναίκα μου, που δεν ξέρει και σκάκι.

Μαζεύει λοιπόν (η Ζαν ντ’ Αρκ, όχι η γυναίκα μου) κάτι ψωριάρηδες και κινάει μια και δυο να λύσει το δυάρι της πολιορκίας της Λωρραίνης. Η ορμή της Ζαν στη μάχη εμψύχωνε όλο και περισσότερο τους Γάλλους και ο μικρός αυτός συνδυασμός ξάφνιασε τα αγγλάκια, που είχαν μάθει να νικάνε πολλές κινήσεις πριν το φινάλε. Ω! του θαύματος η Λωρραίνη σώθηκε. Και η Ζαν ντ’ Αρκ ήταν ασυγκράτητη βλέποντας τον αντίπαλο να χάνει τέμπο. Μετά την πρώτη της νόρμα όρμησε στο φρούριο του Σαιν Λουπ και μετά χίμηξε σ’ αυτό του Σαιν Ζαν Λε Μπλανς και κατόπιν σ’ εκείνο του Σαιν Αγκουστίν. Από τις 29 Απρίλη μέχρι τις 24 Ιουνίου είχε κερδίσει όλα τα τουρνουά της περιοχής και είχε ελευθερώσει και τις τρεις μεγάλες γέφυρες του Λίγηρα. Εξοργισμένοι από το σαχ με αποκάλυψη οι Άγγλοι μάζεψαν τις δυνάμεις τους για να την αντιμετωπίσουν στο Πατέ. Είχαν όμως χάσει την υπομονή τους και η ψύχραιμη Ζαν τους είχε στήσει μια παγίδα. Με μικρές προκλήσεις εκβίασε την έφοδο του ιππικού τους πριν προλάβουν να αναλάβουν δράση οι θανατηφόροι τοξότες τους. Το αποτέλεσμα ήταν συντριπτικό αφού οι Άγγλοι έχασαν πολύ υλικό και φυσικά και τη μάχη.
Τώρα πια η διαγώνιος προς τη Ρεμς (και τον καθεδρικό της, όπου παραδοσιακά έπρεπε να ενθρονιστεί ο νέος βασιλιάς) ήταν ανοιχτή για τον Δελφίνο, που θα πρέπει να αισθανόταν σαν να είχε μόλις αγοράσει τον Fritz 25! Την επόμενη μέρα από την κατάληψη της Ρεμς ακολούθησε η στέψη. Η Γαλλία είχε επιτέλους βασιλιά, αλλά είχε και βασίλισσα, έστω και χωρίς στέμμα! Έχοντας περάσει στις τελευταίες γραμμές του αντιπάλου η Ζαν συνέχισε να συλλέγει μικρά πλεονεκτήματα και να αυξάνει την υπεροχή της σε χώρο στη σκακιέρα. Δυστυχώς σε μια μικρή επιχείρηση συνελήφθη από τους Άγγλους. Ο Κάρολος όμως που μπορούσε να την ελευθερώσει με λύτρα, αγρόν ηγόρασε.

Σκάκι με τα πόδια έπαιζε ο άνθρωπος. Άφησε τη βασίλισσα του να εγκλωβιστεί από τα ελαφρά εχθρικά κομμάτια. Ούτε ο Δεληκανάκης στο Ακρόπολις δεν παίζει έτσι (αν και τώρα που το σκέφτομαι…).
Να μην τα πολυλογώ οι Άγγλοι δεν μπορούσαν να την εκτελέσουν επειδή ήταν ιππότης, αλλά μπορούσαν κάλλιστα να την κατηγορήσουν για μάγισσα επειδή έβλεπε οράματα (μέτραγε πολλές κινήσεις μπροστά η κοπέλα…). Έτσι, στις 30 Μαϊου του 1431 κάποιος κουκουλοφόρος, το όνομα του οποίου (όπως διαβάζω στο «Σκάκι για όλους τους Παριζιάνους», τεύχος 589, έτος 1431) ήταν Ζοφρέ Θεράζ, άναψε το σωρό των αλειμμένων με ξύγκι ξύλων, πάνω στον οποίο «έτυχε» να βρίσκεται η δύσμοιρη Ιωάννα της Λωρραίνης…

Για τον Κάρολο τι να πει κανείς; Είχε βρει νεάνιδα που έπαιζε σαν γκρανμέτρ στην πρώτη σκακιέρα και την έδωσε με μεταγραφή. Την αποκατέστησε βέβαια από τις κατηγορίες για αίρεση και μαγεία ο Πάπας Καλίξτος Γ’ και πολύ αργότερα, προφανώς εντυπωσιασμένος από τις παρτίδες της στο INFORMATOR, ο Βενέδικτος ΙΕ’ την αγιοποίησε(1920). Μήπως να ψιθυρίζαμε τίποτε στην διαρκή Ιερά Σύνοδο για την Κουβάτσου; Παρ’ όλα αυτά οι Άγγλοι δεν είχαν πια καμία τύχη. Η Ζαν ντ’ Αρκ είχε προλάβει να κερδίσει τόσο υλικό που, ακόμα και χωρίς ντάμα, η παρτίδα είχε κερδηθεί από τους Γάλλους. Και ήταν καθαρά, παρά τη θυσία της, μια νίκη της Βασίλισσας!

ΠΟΛΕΜΟΣ ΚΑΙ ΣΚΑΚΙ 1

ΠΟΛΕΜΟΣ ΚΑΙ ΣΚΑΚΙ:ΟΙ ΝΙΚΕΣ
Το σκάκι είναι μάχη; Δεν το ξέρω. Αυτό που ξέρω είναι ότι μια μάχη είναι σκάκι. Εκτός από τις σφαγιαστικές μάχες της ιστορίας, όπου ο νικητής στρατός έκλεβε εκκλησία λόγω της συντριπτικής του υπεροπλίας, όλες οι άλλες μάχες ανά τους αιώνες κρίθηκαν στις στρατηγικές, το ηθικό των μάχιμων τμημάτων και την ικανότητα των στρατηγών ή των πρωταγωνιστών τους. Αυτούς τους πρωταγωνιστές θα πλησιάσουμε (αλλά όχι από πολύ κοντά γιατί είναι και πεθαμένοι) για να δούμε πως θριάμβευσαν σε ιστορικές πολεμικές αναμετρήσεις. Ανεβείτε στο άλογό σας και βγάλτε και το σπαθί από το θηκάρι! (Τώρα ξαναβάλτε το μέσα γιατί δεν παίζουμε μ’ αυτά τα πράματα!)

Η ΝΙΚΗ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΙΑ
Γουλιέλμος ο Κατακτητής- Χάστινγκς 1066

Στην προσπάθειά του να καταλάβει τον Αγγλικό θρόνο που του είχε υποσχεθεί ο εκλιπών θείος του, βασιλιάς Εδουάρδος ο Εξομολογητής, ο Γουλιέλμος της Νορμανδίας (περιοχή της βόρειας Γαλλίας σήμερα) εκστράτευσε εναντίον της Αγγλίας το 1066. Αν ήξερε πως θα καταντούσαν οι Άγγλοι δέκα αιώνες αργότερα ίσως και να το ξανασκεφτόταν ο άνθρωπος. Οι Σάξονες που είχαν καταλάβει την εξουσία με τον βασιλιά Χάρολντ τον Β’, τον περίμεναν σε μια στενή διακλάδωση της βαριάντας κοντά στο Χάστινγκς, όπου το ιππικό του δε θα είχε πολλά περιθώρια για μανούβρες.
Όταν άρχισε η μάχη ο Γουλιέλμος προσπάθησε με ένα φυσιολογικό και αναμενόμενο άνοιγμα (πρώτα οι τοξότες, κατόπιν οι πεζικάριοι και τέλος το ιππικό) να διασπάσει τον «σκαντζόχοιρο», που δημιουργούσαν οι τεράστιες ασπίδες των Χουσκάρλων του Χάρολντ. Οι Χουσκάρλοι ήταν κάτι θηρία δύο μέτρα ο καθένας, τριχωτοί και δη κοκκινοτρίχηδες με χαλασμένα δόντια (λόγω πλημμελούς στοματικής υγιεινής). Ο φόβος και ο τρόμος του σκακιστή δηλαδή. Άριστοι χειριστές του διπλού πέλεκυ, που ζύγιζε όσο πέντε σκακιέρες (με τα τραπέζια τους μαζί) και που έκοβε κομμάτια ασυστόλως.

Ο Γουλιέλμος δεν άργησε να διαπιστώσει ότι τα πιόνια του επέστρεφαν αποδεκατισμένα και με την ουρά στα σκέλια από τις μάταιες εφορμήσεις τους και βλέποντας να πλησιάζει η νύχτα που θα βοηθούσε τους αμυνόμενους, άλλαξε στρατηγική. Με έναν έξυπνο συνδυασμό έβαλε τους τοξότες του να ρίχνουν υπό γωνία, ώστε τα βέλη να περνάνε πάνω από τις στημένες ασπίδες των Σαξόνων. Αυτό τον βοήθησε να κερδίσει κάποιο υλικό και να δημιουργήσει σύγχυση στον αντίπαλο. Και τότε ήταν που όρμησε ο ίδιος με τους διαλεχτούς ιππότες του στη μάχη. Βλέπετε, οι βασιλιάδες σ’ εκείνες τις ρομαντικές παρτίδες πολεμούσαν και οι ίδιοι. Δεν κάθονταν στο σπιτάκι τους να τον παίζουν (τον Fritz). Πήγαιναν να βοηθήσουν την ομάδα να πάρει κανένα ποντάκι.

Στην αντάρα της μάχης σώμα με σώμα που ακολούθησε το άλογο του Γουλιέλμου πληγώθηκε θανάσιμα και βγήκε αιμόφυρτο από τη σκακιέρα. Χάνοντας το βασιλιά από τη θέα τους οι Νορμανδοί, που εκείνη την ώρα υπερτερούσαν, άρχισαν να κάνουν ανακρίβειες και να λυγίζουν. Φανταστείτε να συνειδητοποιήσουν τα κομμάτια σας ότι παίζουν δίχως βασιλιά! Θα ξαναπηδήσουν πίσω στο κουτάκι μόνα τους! Ο Γουλιέλμος κατάλαβε τα σκούρα όταν είδε τις γραμμές του να διασπώνται και τους Χουσκάρλους να τρίζουν τα σάπια δόντια τους. Σε πίεση χρόνου και με τη βαριά πανοπλία να εμποδίζει τις κινήσεις του, αποτόλμησε κάτι ριψοκίνδυνο. Προσπάθησε να ανοίξει δρόμο ανάμεσα σε ζωντανούς και νεκρούς και κατάφερε αποφεύγοντας πολλά σαχ να ανέβει σε ένα μικρό ύψωμα και να σηκώσει το βασιλικό λάβαρο.
Αυτή ήταν η νικητήρια κίνηση! Η επιστροφή του Ρουά στη σκακιέρα αναπτέρωσε το ηθικό των Νορμανδών και μια γενναία επέλαση του ιππικού τους διέσπασε την άμυνα των Σαξόνων και έφτασε μέχρι το ροκέ του Χάρολντ. Ένας μάλιστα ιππότης κατόρθωσε να καρφώσει με το δόρυ του τον πυρόξανθο κολοσσό, θέτοντας ουσιαστικά τέρμα στη μάχη. Με φρέσκο άλογο ο Γουλιέλμος άρχισε να καταδιώκει στη σκακιέρα τα αντίπαλα κομμάτια και να θερίζει ανενόχλητος τους Χουσκάρλους, που σαν ευγενείς ήταν οι μόνοι που δεν το είχαν βάλει στα πόδια. Μετά από οκτάωρη μάχη οι λίγοι εναπομείναντες έδωσαν τα χέρια και ακολούθησε υπογραφή των παρτιδόφυλλων.

Η νίκη αυτή ήταν καθαρά θέμα ενός και μόνο ανθρώπου, που με την ευφυΐα, το θάρρος και την αποφασιστικότητά του σε κρίσιμες στιγμές, ανέτρεψε το αποτέλεσμα της παρτίδας. Ο Γουλιέλμος ο Κατακτητής άλλαξε την ιστορία της Αγγλίας διότι σ’ αυτόν ανάγονται οι ξανθιές αγγλίδες (μέχρι τότε ήταν όλες κοκκινομάλλες και με φακίδες). Στους πολεμικούς ανταποκριτές της εποχής, όπως φαίνεται κι από την περίφημη ταπετσαρία του Μπαγιό, που περιγράφει τη μάχη, ο Γουλιέλμος έκανε μια δήλωση, που έμεινε στην ιστορία: «Και ο βασιλιάς παίζει!»

ΣΚΑΚΙ ΓΙΑ ΛΙΓΟΥΣ

Μιας και μου το ζήτησαν δυο- τρεις φίλοι και πρωτίστως επειδή δεν έχω χρόνο να ασχοληθώ περισσότερο με το ιστολόγιο αποφάσισα να αναρτήσω τα άρθρα μου στο σκακιστικό περιοδικό "ΣΚΑΚΙ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ". Η στήλη ξεκίνησε από την ιδέα να ξεφύγουμε από τα στενά όρια των σκακιστικών αναλύσεων, των παρτίδων, των αποτελεσμάτων, της κάστας μας εμάς των σκακιστών τελοσπάντων. Έτσι προέκυψε η στήλη "Σκάκι για λίγους". Ίσως βέβαια και να προέκυψε κι έτσι:

Η ΣΤΗΛΗ ΤΟΥ BEL
Φανταστείτε την εικόνα: εκεί που βρισκόμουν που λέτε σε ένα ανήλιαγο εργαστήριο περικυκλωμένος από τις αναθυμιάσεις της καμφοράς και του γαρυφαλέλαιου, με τα χέρια λαδωμένα από την προπυλενογλυκόλη και τα ρούχα ποτισμένα στην ταγκή μυρωδιά της ευσερίνης, ξαφνικά σπάει το παράθυρο του καταγωγίου μου και κυλάει στα λερωμένα από ιωδιούχο κάλιο πλακάκια ένα θολό μπουκάλι.

Βόμβα! σκέφτομαι. Αλλά αμέσως μετά ηρέμησα καθότι σκέφτηκα ότι το εργαστήριο του φαρμακείου μου δεν είχε την ανάγκη ενός εκρηκτικού μηχανισμού για να μοιάζει με βομβαρδισμένο. Έπιασα το μυστηριώδες μπουκάλι και διαπίστωσα ότι ο φελλός ήταν τυλιγμένος με ένα παρτιδόφυλλο δεμένο σφιχτά με ένα ρυπαρό σπάγκο. Με το πρώτο πράγμα που βρήκα μπροστά μου (ένα από τα σπασμένα γυαλιά) έκοψα το σπάγκο με χέρια που έτρεμαν (δεν θυμάμαι αν σας είπα ότι έχω Parkinson). Ο χρόνος είχε σταματήσει. Το ίδιο και η ανάσα μου (αυτή από τις αναθυμιάσεις). Μέσα βρισκόταν ένα χαρτί τυλιγμένο σε ρολό. Το τράβηξα προσεκτικά με μια λαβίδα (ένας θεός ξέρει ποιος το είχε πιάσει) και το ξετύλιξα με προσοχή, σχεδόν ευλαβικά. Πάνω ήταν σημειωμένες ελάχιστες λέξεις, που όμως έκαναν τις τρίχες στο σβέρκο μου να ορθωθούν σαν να τις ακούμπησε μια παγωμένη ριπή ανέμου (πράγμα διόλου παράξενο, αφού το τζάμι ήταν σπασμένο εδώ και λίγη ώρα). Το δραματικό μήνυμα έλεγε τα εξής:
«ΣώΣε μας, ΒρισκόμΑστε στο χείλΟ-Ος του γκΡεμού. ΧρεΙαΖΖόμαστε εΠειγΟ-Ο-Οντως μεΡικά ΑρθΡα για το πεΡΙοδικό (;!)»

Η υπογραφή που ακολουθούσε ήταν δυσανάγνωστη, όπως είναι άλλωστε και οι αναλύσεις του περιοδικού «ΣΚΑΚΙ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ», οπότε κατάλαβα ότι ο αινιγματικός αποστολέας δεν ήταν άλλος από τη συντακτική επιτροπή του εν λόγω πονήματος. Η πρώτη μου σκέψη ήταν να απαντήσω με ένα μεγαλοπρεπές «ΟΧΙ», αλλά σκέφτηκα ότι αυτό δεν θα είχε καμιά πρωτοτυπία, αφού με είχε προλάβει άλλος. Έτσι φορσέ αποδέχτηκα…
Φυσικά θα έπρεπε να βρω έναν καλό τρόπο να σπάσω το διάρκειας 128 ετών συμβόλαιό μου με τα «ΣΚΑΚΙΣΤΙΚΑ ΔΡΩΜΕΝΑ». Αλλά επειδή στα επόμενα 129 χρόνια δε βλέπω να βγαίνει νέο τεύχος ησύχασα. Καλού κακού παρακαλώ θερμά να μείνει μεταξύ μας (με την κυκλοφορία του «ΣΚΑΚΙ», σχεδόν βέβαιο, αλλά λέμε τώρα). Άλλες ζοφερές σκέψεις ήρθαν λίγο αργότερα να με συντροφέψουν. Εντάξει ρε παιδί μου, σκάκι για όλους, αλλά τουλάχιστον δε θα μπορούσε να γίνει μια εξαίρεση για μένα; Άσε που θα έπρεπε να ξεσκονίσω τις σκακιστικές μου γνώσεις. Αγχώθηκα! Έτρεξα αμέσως στο ράφι της βιβλιοθήκης και ανέσυρα με κόπο και τη βοήθεια ενός φτυαριού από τη σκόνη του τον Σιαπέρα. Άρχισα με βουλιμία να ρουφάω τις πρώτες σελίδες. Στην τρίτη πήρα να δυσκολεύομαι (όταν τελείωσαν οι φωτογραφίες). Επειδή όμως το σκάκι είναι σαν το ποδήλατο (εννοώ το ίδιο κουραστικό και επικίνδυνο), στο τέλος κάτι θυμήθηκα. Αίφνης όμως συνειδητοποίησα ότι οι πενιχρές μου γνώσεις μάλλον θα υστερούσαν αυτών της Ντέμπο, οπότε τι στο διάολο θα έγραφα;
Και τότε αστραποβόλησε στο αραχνιασμένο και κουβαριασμένο μυαλό μου η μεγαλοφυής ιδέα! Θα έγραφα για οτιδήποτε άλλο εκτός από σκάκι! Για πολέμους, για ανθρώπους, για έρωτες, για λογοτεχνία, για σινεμά, για συνεντεύξεις, για εκλογές, για ζώα, για σεξ, για σεξ μεταξύ ζώων!

Α!ναι, και για καλλιτεχνικό σκάκι. Βέβαια τότε μου προέκυψε νέο πρόβλημα (βοηθητικό σε 3). Ποιους σκακιστές θα ενδιέφερε κάτι τέτοιο; Σε μια δραματική σύσκεψη με τη συντακτική ομάδα στη Ρόδο (που με πήγαν για να με καλοπιάσουν) και αφού ο Μενδρινός διέρρηξε δύο φορές τα ιμάτιά του (πράγμα που σας βεβαιώνω δεν είχε ιδιαίτερο αισθητικό ενδιαφέρον), καταλήξαμε να συμβιβαστούμε κάπου στη μέση (στο ύψος του τρίτου οσφυϊκού σπονδύλου). Θα έγραφα για όλα τα άσχετα, που όμως θα είχαν κάποια μακρινή (σ’αυτό στάθηκα αμετάπειστος) συγγένεια με το βασιλικό παιχνίδι.
Κάπως έτσι λοιπόν ξεκινάει από εδώ μια νέα στήλη (άλατος). Για αυτά που θα διαβάζετε υπεύθυνοι κατά το νόμο είναι ο πατέρας μου κι η μάνα μου που μ’ έφεραν στον κόσμο. Εγώ ποτέ δεν επέμεινα. Κι αν θίξω κάποιους στην πορεία, τι να κάνουμε, θα τους αποκαταστήσω (με τη βοήθεια της επιστήμης). Να τονίσω εδώ για να προλάβω τις απορίες σας, ότι φυσικά και θα πληρώνομαι. Το νέο μου συμβόλαιο το λέει μάλιστα ξεκάθαρα: «σε είδος»! Τώρα που το σκέφτομαι αυτό ακούγεται κάπως απειλητικό, αλλά άμα κάνεις παρέα με σκακιστές έχεις μάθει το ζειν επικινδύνως. Καλώς με βρήκατε λοιπόν! Σας αξίζω!

ΥΓ. Τα πράγματα βέβαια δεν έγιναν καθόλου όπως τα περιγράφω. Σπάνια γίνονται όπως τα περιγράφω. Απλά μέσα στη χλαπαταγή του νου μου όλα είναι τόσο μπερδεμένα όσο και οι βαριάντες της Ισπανικής. Συγχωράτε με φίλοι ταβλαδόροι…

BEL

Κατά κόσμον Παναγιώτης Κονιδάρης.