........................................................................................................................................................................
Η ζωή είναι μια παρτίδα σκάκι. Το μυστικό δεν είναι να μάθεις να κερδίζεις, αλλά να μάθεις να διαχειρίζεσαι την ήττα.
Πέμπτη 25 Οκτωβρίου 2007
Ο ΑΝΤΙΠΑΛΟΣ
........................................................................................................................................................................
Τετάρτη 10 Οκτωβρίου 2007
ΤΟ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΟ ΒΟΪΝΙΤΣ-μέρος 5ο (έσχατο;)
Άλλη θεωρία ήταν αυτή της στεγανογραφίας, μέθοδος γνωστή από την Αναγέννηση. Η μέθοδος στηρίζεται στη χρήση ενός κατάλληλου πλαισίου με τρύπες στις θέσεις όπου βρίσκονται οι λέξεις που πρέπει να διαβαστούν. Έτσι ξέρει και αυτός που στέλνει το μήνυμα και αυτός που το λαμβάνει τι είναι για πέταμα και τι χρήσιμο. Η περίεργη ροή των λέξεων όμως γύρω από τις εικόνες και η ενοχλητική τους επαναληψιμότητα μάλλον αποκλείουν μια τέτοια μέθοδο. Χώρια που αυτή δεν τελειοποιήθηκε πριν το 1600.
Απάτη! ανέκραξαν ευθύς κάμποσοι κομπορρήμονες. Αφού κανείς δεν μπορεί να το καταλάβει και αφού δεν υπάρχει θεωρία που να μην είναι διάτρητη και αφού δεν εμφανίζει ομαλά στατιστικά στοιχεία σαν όλες τις σύγχρονες γλώσσες του κοσμάκη και αφού έχει κρυφό παρελθόν και αφού η απλή κρυπτανάλυση δεν οδηγεί πουθενά και αφού δε μοιάζει με καμιά γνωστή(νέα ή αρχαία γλώσσα) , τότε τι απομένει; Ασφαλώς η απατεωνιά. Είναι λοιπόν το Βόινιτς μια επίπλαστη και κίβδηλη "γλώσσα". Το συναίσθημά μας που γοητεύεται από τα μυστήρια λέει όχι. Το ίδιο λένε όμως (ευτυχώς) και τα επιστημονικά δεδομένα, μπροστά στα οποία οι κατήγοροι σιωπούν. Έχουμε και λέμε λοιπόν.
Ωραία! Τώρα κάπου φτάσαμε. Γλώσσα ναι, που αρχαΐζει ναι, με υπερσυγκέντρωση κάποιων "στοιχείων" της ναι, κατανοητή όχι. Άρα καλυμμένη. Δηλαδή αυτό που ονομάζουμε "κωδικοποιημένη". Έχει κανείς καμιά ιδέα για τι είδους κώδικα μιλάμε; Η δικιά μου θεωρία (αν έχει σημασία για κάποιους η άποψή μου) είναι απλή. Άλλωστε στην απλότητα κρύβεται η ευφυΐα του κωδικοπλάστη. Πολλές φορές και του κωδικοθραύστη. Λέω λοιπόν ότι δεν μπορεί να είναι κάποιος στρυφνός κώδικας που να θες μέρες να τον σπάσεις ή που να μην μπορεί κανείς να το κάνει. Το προς μεταφορά μήνυμα πρέπει να έχει και έναν παραλήπτη. Και για να μην ξεχνιόμαστε μιλάμε για τον ύστερο μεσαίωνα. Και ποια είναι η πιο απλή μέθοδος να κρυπτογραφήσεις κάτι που να είναι άσπαστο από οποιονδήποτε δεν έχει το "κλειδί"; Το θόλωμα των υδάτων, η παραπλάνηση, η παρείσφρηση στοιχείων χωρίς νόημα, που η αφαίρεσή τους και μόνο φωτίζει το κείμενο. Εν ολίγοις η χρήση "νεκρών γραμμάτων"! Άντε εσύ τώρα να βρεις ποια είναι αυτά και πόσα και μετά να κάνεις και την ρουτίνα της αποκρυπτογράφησης. Πρακτικά αδύνατο ακόμα και για ένα σύγχρονο υπολογιστή. Μόνο όποιος κατέχει το "κλειδί" μπορεί να μπει στο σκοτεινό δωμάτιο! Μόνο αυτός θα μάθει τη Lingua Ignota...
Αισθάνομαι σαν σε όνειρο, την τραχιά αίσθηση της περγαμηνής στα χέρια μου . Όχι του χειρογράφου Βόινιτς, αλλά μιας άλλης, τσαλακωμένης και φθαρμένης από την πολυκαιριά. Ίσως και ξυσμένης για να ξαναγραφτεί, δεν ξέρω. Αναγνωρίζω το γραφικό χαρακτήρα του Ρότζερ Μπαίηκον. Σκύβω στο φως του κεριού που τρεμοσβήνει και διαβάζω, σχεδόν συλλαβιστά το απόσπασμα: "Μερικοί έχουν αποκρύψει πολλά πράγματα πίσω από μαγικά σχήματα(...), άλλοι χρησιμοποίησαν μυστήριες συμβολικές λέξεις(...) και μια τρίτη μέθοδος αποκρύψεως είναι να γράφουν με ακανόνιστους τρόπους, επί παραδείγματι μόνο με σύμφωνα(...)". Ακουμπάω ευλαβικά το χειρόγραφο στο τραπέζι καθώς το κερί ξεψυχάει τσιτσιρίζοντας. Και αναλογίζομαι μέσα στη βουβαμάρα που άφησε πίσω της η φλόγα φεύγοντας, πόσα σκοτεινά δωμάτια υπάρχουν και πόσα "κλειδιά" περιμένουν να ανακαλυφθούν...
Σάββατο 6 Οκτωβρίου 2007
ΤΟ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΟ ΒΟΪΝΙΤΣ- μέρος 4ο
Οι λουόμενες στις πράσινες δεξαμενές θυμίζουν έντονα πίνακες του μεσαίωνα, όπως το περίφημο "Συντριβάνι της Νιότης" του Λούκας Κράναχ ή το "Balneis Puteolanis" του Πέτρου του Έμπολι.
Τρίτη 2 Οκτωβρίου 2007
ΤΟ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΟ ΒΟΙΝΙΤΣ- μέρος 3ο
Τα χρόνια κύλησαν και το χειρόγραφο παρέμενε στο Ρωμανικό Κολλέγιο, ποιός ξέρει που καταχωνιασμένο (ξέρω βέβαια εγώ, όπως περιγράφω στο βιβλίο!). Όταν με το καλό οι Ιταλοί αποφάσισαν να κάνουν την καρδιά τους πέτρα και να ενωθούν σε μια κρατική οντότητα, το Ιησουϊτικό τάγμα δε βρισκόταν στις καλύτερές του μέρες. Ήδη είχε γνωρίσει δύο διαλύσεις και αντίστοιχες επανιδρύσεις. Το 1853 ο ολλανδικής καταγωγής Πέτρους Μπεκς εκλέγεται προκαθήμενος της Κοινωνίας του Ιησού(αρχι-Ιησουϊτης σημαίνει αυτό). Με το Risorgimento όμως ο προκαθήμενος τα χρειάστηκε. Τα στρατεύματα του Βιτόριο Εμμανουέλλε μπαίνουν στη Ρώμη το 1870 και ένα από τα πρώτα πράγματα που κάνουν είναι να δημεύσουν εκκλησιαστικές περιουσίες συμπεριλαμβανομένων και των ανεξάντλητων και ανεκτίμητων βιβλιοθηκών. Τα βιβλία έπαιρναν το δρόμο προς τη νεότευκτη δημόσια βιβλιοθήκη "Βίκτωρας Εμμανουήλ". Το νέο καθεστώς για να μην προκαλέσει σε μεγάλο βαθμό τη λαϊκή μήνη επέτρεψε στους ιερείς να κρατήσουν τα προσωπικά τους αντικείμενα. Ο προκαθήμενος (ο Μπεκς ντε!) αναθάρρησε. Σου λέει, κάτι θα γλιτώσουμε. Πιάνει μια και δυο και κολλάει μια ταμπέλα σε μια σειρά βιβλία: "Προσωπική βιβλιοθήκη Πέτρους Μπεκς". Σιγά το κόλπο! Κι εγώ που δεν είμαι Ιησουϊτης θα μπορούσα να το σκεφτώ. Όπως και να'χει το χειρόγραφο μαζί με μερικές εκατοντάδες άλλα κατέληξε στη βίλα Μοντραγκόνε. Η βίλα είναι ένα υπέροχο κτίσμα στο Φρασκάτι, λίγο έξω από τη Ρώμη. Είχε δωριστεί στο τάγμα από την οικογένεια Μποργκέζε και συγκεκριμένα από τον αξιοσέβαστο Μαρκαντώνιο το 1865. Και μιας και φτάσαμε ως εκεί, μη φύγετε, γιατί σε λίγο θα έρθει ο Βόινιτς αυτοπροσώπως! Το τάγμα που γνώρισε στο παρελθόν και χαλεπές μέρες το περίμεναν έτι χαλεπότερες! Η βίλα Μοντραγκόνε (βλέπε παρακάτω φωτό) ήθελε πολλά χρήματα για να συντηρηθεί και το 1912 αρχίζει να πουλάει τα βιβλία της κομμάτι κομμάτι μπας και ξαναζωντανέψει τον πορτοκαλεώνα της εσωτερικής αυλής ή ξαναδώσει ζωή στα αγγελάκια του συντριβανιού...
Τι να πει κανείς για τον Βόινιτς; Φοβερή φυσιογνωμία ο Λιθουανός. Το πραγματικό του όνομα ήταν Μίχαλ Βόινιτς(1865-1930). Το Γουίλφριντ προστέθηκε αργότερα για λόγους συνομωτικούς και τελικά επικράτησε. Γεννήθηκε στο Τέλσκι του Κόβνο , κάπου στα λασποτόπια της Λιθουανίας για να σας δώσω να καταλάβετε. Από μικρός στα βάσανα, σπούδασε φαρμακευτική χημεία (πολλοί συνάδελφοι μαζευτήκαμε και δε μ'αρέσει) στη Μόσχα. Σαν να μην του έφτανε αυτό ήθελε να γίνει και επαναστάτης. Αναμείχθηκε στο κίνημα των εθνικιστών Πολωνών για τον απεγκλωβισμό της χώρας από την τρυφερή αγκαλιά της ρωσικής αρκούδας. Σε κάποια προσπάθειά του να ελευθερώσει δύο δέσμιους συντρόφους, αιχμαλωτίστηκε ο ίδιος. Δεν θέλω να σκέφτομαι πολωνική φυλακή του τέλους του 19ου αιώνα. Ούτε κι ο Βόινιτς ήθελε και γι' αυτό κοιτούσε πάντα έξω από τα κάγκελα. Μια μέρα είδε μια αγγελική μορφή στο προαύλιο της φυλακής, που ερωτεύτηκε κατευθείαν. Όταν αποφασίστηκε η μεταφορά του στη Σιβηρία, κατόρθωσε να σχεδιάσει μια απόδραση και να την πετύχει με αντάλλαγμα μια σφαίρα στο δεξί πόδι. Πέστε μου εσείς τι θα κάνατε όταν επικηρυγμένοι, εξαντλημένοι και θεονήστικοι λιποθυμούσατε στο συντροφικό σπίτι που καταφέρνατε να φτάσετε με την ψυχή στο στόμα και το πόδι κατεστραμμένο, για να ξυπνήσετε την άλλη μέρα το πρωί και το πρώτο πράγμα που βλέπετε είναι η όμορφη γυναίκα που είχατε ερωτευτεί; Ο άνθρωπος πίστεψε ότι τα είχε τινάξει και τουλάχιστον βρισκόταν στον παράδεισο!
Αυτή ήταν η Έθελ Μπουλ και μετέπειτα Έθελ Βόινιτς. Ρομαντικό ε; Κόρη του διάσημου Άγγλου μαθηματικού Τζωρτζ Μπουλ (μιας πραγματικής ιδιοφυϊας), μια φλογερή προσωπικότητα, η Έθελ είχε συνταχτεί στον αγώνα των επαναστατών. Θαυμάστρια του αρχηγού των επαναστατών "Στέπνιακ" είχε πεταχτεί μέχρι τη Βαρσοβία για να συνδράμει τον αγώνα αλλά ο έρωτας είναι ανίκητος στη μάχη. Να μην τα πολυλογούμε η Έθελ επέστρεψε στη χώρα της και ο Βόινιτς την ακολούθησε (και καλά κυνηγημένος...) πουλώντας το πανωφόρι και τα γυαλιά του στο δρόμο και ταξιδεύοντας λαθρεπιβάτης σε ένα πλοίο με μήλα (τουλάχιστον δεν θα ήταν νηστικός). Στην Αγγλία το ζεύγος συνέχισε την επαναστατική του δραστηριότητα μέχρι που ο Βόινιτς βρήκε δουλειά σε ένα βιβλιοπωλείο και ο μάγκας ο Στέπνιακ πέθανε άδοξα καθώς τον πάτησε το τρένο (που ερχόταν από το Μπρίστολ)! Μη χαμογελάτε, είναι γεγονός. Η ανάμειξη του Βόινιτς με τα βιβλία, του άλλαξε τη ζωή, όπως και στους περισσότερους από μας. Αυτός βέβαια διέγνωσε το "ψωμί" που είχε η πώληση παλιών βιβλίων (σε αντίθεση με μας που ξοδεύουμε περιουσίες για να αγοράζουμε καινούρια) και ξεκίνησε ένα σαφάρι ανεύρεσής τους. Σε λίγα χρόνια είχε γίνει ένας από τους πιο σημαντικούς παλαιοβιβλιοπώλες του Λονδίνου. Αγόραζε και πουλούσε. Αγόραζε και πουλούσε. Όλο και πιο σπάνιους τόμους. Δεν θυμάμαι αν το ανέφερα, αλλά αγόραζε και πουλούσε. Σε όλη την Ευρώπη. Μέχρι που το 1912 η τύχη τον έριξε εδώ. Εδώ ντε, που σας είπα να περιμένετε! Κάποια στιγμή με τους πρώτους τριγμούς του πολέμου το ζεύγος την κοπανάει για Αμερική. Στη Νέα Υόρκη κάνουν νέο κύκλο και οι δουλειές πάνε καλά. Ο Βόινιτς έχει αγοράσει το ομώνυμο χειρόγραφο από τη βίλα Μοντραγκόνε για πενταροδεκάρες και ανταλλάσοντάς το με μια στοίβα "άθλια μυθιστορήματα της πεντάρας", όπως θα πει αργότερα. Κρατάει μυστική την προέλευση του πολύτιμου χειρογράφου, όπως είχε υποσχεθεί στους Ιησουϊτες, και σαν καλός έμπορος το δίνει σε επιστήμονες να το αξιολογήσουν και πιθανώς να το αποκωδικοποιήσουν. Πίστευε ότι θα έπιανε ένα τεράστιο ποσό από την πώλησή του. Οι επιστολές που είχε στην κατοχή του από τον Μάρκι προς τον Κίρχερ και που συνόδευαν το βιβλίο, έδειχναν προς την κατεύθυνση του Ρότζερ Μπαίηκον. Τι απεφάνθησαν οι αναλυτές θα το δούμε άλλη στιγμή. Έγινε ντόρος στη Φιλαδέλφεια όπου και παρουσιάστηκε επίσημα το βιβλίο και τα πρώτα δειλά αποτελέσματα της έρευνας. Όμως κάπου αυτή αποτελματώθηκε, άρχισαν οι πρώτες αμφισβητήσεις, η προσπάθεια αποκωδικοποίησης αποδείχθηκε ατελέσφορη, με αποτέλεσμα το "ugly duckling" (ασχημόπαπο) , όπως ο ίδιος συνήθιζε να το αποκαλεί, να μη βρίσκει αγοραστές.