Σάββατο 30 Ιανουαρίου 2010

ΔΕ ΜΑΣ ΕΧΕΙ ΟΥΤΕ Ο ΧΑΡΤΗΣ. Ή ΜΗΠΩΣ ΜΑΣ ΕΧΕΙ;

Οι νεοέλληνες δεν τα πάνε πολύ καλά με τους χάρτες. Γι’ αυτό αγοράζουν αφειδώς GPS. Οι αρχαίοι Έλληνες βέβαια τα πήγαιναν καλύτερα. Είχαν ανάγκη βλέπετε να απεικονίσουν τα ταξίδια τους, να χαράξουν τα παράλια, να επισημάνουν τα επικίνδυνα θαλάσσια περάσματα. Ωστόσο η πρώτη εμφάνιση χάρτη δεν είναι ακριβώς ελληνικής καταγωγής. Τη συναντάμε στον οικισμό Τσατάλ Χουγιούκ, στην Ανατολία, στη γείτονα χώρα και έχει προσδιοριστεί κάπου πίσω στο 7500π.Χ. Στην πράξη πρόκειται για μια τοιχογραφία 3 μέτρων που αναπαριστά την κάτοψη του οικισμού. Εν συνεχεία απαντώνται χάρτες στο Μινωικό (1700 π.Χ.) και στο Βαβυλωνιακό πολιτισμό (14ος αι. π. Χ.). Η περιγραφή της ασπίδας του Αχιλλέα στην ομηρική Ιλιάδα αποτελεί μια έξοχη μορφή χωρικής αποτύπωσης:


«Βάζει τη γης, βάζει τη θάλασσα, βάζει τα ουράνια πάνω (….)

κι ακόμα παίρνει βάζει απάνω του δυο πολιτείες ανθρώπων (….)

Κι ακόμα βάζει το περίτρανο του Ωκεανού ποτάμι

στου σκουταριού του στέριου ολόγυρα το πιο ακρινό στεφάνι».


(Όμηρος, ΙΛΙΑΔΑ, ραψ. Σ, στιχ. 483,490,607 , Μτφρ. Ν. Καζαντζάκη – Ι.Θ.Κακριδή., ΟΕΔΒ, Αθήνα 1985)


Η μεγάλη πρόοδος επιτελέστηκε στην Αίγυπτο, όπου έπρεπε να καταμετρούν τα χωράφια μετά τις πλημμύρες του Νείλου. Ο Κλαύδιος Πτολεμαίος γίνεται έτσι ο πατέρας της Γεωγραφίας και κατασκευάζει πληθώρα χαρτών, μεταξύ των οποίων και των πρώτο χάρτη της Οικουμένης, δηλαδή του χώρου γύρω από τη Μεσόγειο (2ος αι. μ.Χ). Τη σκυτάλη παίρνουν οι Άραβες μέχρι το Μεσαίωνα όπου εμφανίζεται ο εντυπωσιακός Tabula Rogeriana, δώρο του Μοχάμεντ-αλ- Ιντρίσι στον Ρογήρο Β’ της Σικελίας (1154 μ.Χ.):

Η πραγματική επανάσταση όμως στους χάρτες γίνεται την εποχή των μεγάλων ανακαλύψεων και εξερευνήσεων, όπου οι πολύτιμοι πορτολάνοι (ναυτικοί χάρτες) άξιζαν περιουσίες και, κυρίως, ζωές. Η σταθερή μαγνητική πυξίδα, το τηλεσκόπιο και ο εξάντας δίνουν νέα ώθηση στη χαρτογράφηση από τον 15 αιώνα, επιτρέποντας μεγαλύτερη ακρίβεια. Οι χάρτες αρχίζουν τότε να μοιάζουν κάπως με τους σημερινούς. Από το 16ο αιώνα αυξάνεται λοιπόν και η ποσότητα και η ποιότητα των χαρτών, μέχρι τον πανέμορφο χάρτη Theatrum Orbis Terrarum (1570),και τους χάρτες του Μercator, του Φλαμανδού που εισήγαγε τους σφαιρικούς χάρτες.

Από μικρός αισθανόμουν μιαν έλξη για τους χάρτες και τα μυστικά τους. Ήταν για μένα όχι τόποι, μα μη-τόποι, ουτοπίες στις οποίες μπορούσα να τρυπώσω μόνο με τη φαντασία. Έτσι δεν ήταν σπάνιες οι φορές που ρέμβαζα μπροστά σε ένα χάρτη, όπως κάποιος άλλος μπροστά σε μια τοπογραφία ή μια φωτογραφία.

Σε όλη αυτή την περιοδολόγηση όμως, δε σας το κρύβω, έψαχνα απεγνωσμένα να βρω έστω και μια αχνή απεικόνιση του Μεγανησίου. Υπήρχαν αραιά και που κάποιες άτεχνες και με αδρές γραμμές αποτυπώσεις των Ιόνιων νησιών, αλλά ασφαλώς αυτές ανήκαν στα μεγαλύτερα και γνωστότερα, την Κέρκυρα, την Κεφαλονιά, το Τζάντε. Είχα υπόψη μου κάποιους αρκετά μεταγενέστερους χάρτες, κυρίως από την εποχή της Γαλλικής και Αγγλικής κατοχής των Επτανήσων, αλλά δε με ικανοποιούσαν καθόλου τέτοια ευρήματα. Η εποχή είχε προχωρήσει πολύ στο τέλος του 18ο αι. και η χαρτογράφηση ήταν ήδη ανεπτυγμένη αν όχι και επιστήμη. Όχι, έψαχνα κάτι παλιότερο, χωρίς να είμαι καθόλου βέβαιος ότι θα το βρω. Σε μεσαιωνικούς και αναγεννησιακούς χάρτες, τίποτα! Ούτε Τάφος, ούτε Ταφιούσα, ούτε Μεγανήσι. Όχι πως έλπιζα να ξεθάψω και κανέναν πτολεμαϊκό θησαυρό, αλλά όπως και να το κάνουμε, ένιωθα πως τους έρμους του Μεγανησιώτες, δε μας έχει ούτε ο χάρτης!

Σε δοθείσα ευκαιρία προσπάθησα να επισκεφτώ την εκπληκτική Αμβροσιανή Βιβλιοθήκη στο Μιλάνο, μεταξύ άλλων και για τους πολύτιμους χάρτες της.

Η μεγανησιώτικη γκαντεμιά μου έφερε την επίσκεψή μου σε περίοδο υπολειτουργίας της και έτσι δεν μπόρεσα ούτε μέσα να μπω. Ήμουν όμως πεπεισμένος ότι αν υπήρχε τέτοιος χάρτης, του 17ου αιώνα ή παλιότερος δηλαδή, θα έπρεπε να είναι ιταλικός. Έψαξα διαδικτυακά διάφορες χαρτοθήκες, αλλά μάταια. Παράτησα κάποτε το εγχείρημα απογοητευμένος. Στην εισήγησή μου στο προπέρσινο Πολιτιστικό Συμπόσιο στο Μεγανήσι έδειξα ό,τι παλιότερο διέθετε το αρχείο μου: έναν χάρτη του 1790.

Όμως τίποτε στο Μεγανήσι δε διαρκεί παντοτινά. Ούτε η προαναφερθείσα γκαντεμιά! Τις προάλλες, έτσι όπως σκάλιζα τυχαία κάποιες ιστοσελίδες με βιβλία ξεπετάχτηκε κυριολεκτικά μπροστά μου μία με παλιούς συλλεκτικούς χάρτες. Σε χρόνο dt βρέθηκα να κοιτάω κατάπληκτος τον παλιότερο γνωστό χάρτη που εμφανίζει το Μεγανήσι! Είναι αυτός που βλέπετε στην εικόνα.

Ο χάρτης περιλαμβάνεται στη συλλογή «Arcano del Mare» (Μυστήριο της Θάλασσας) και εμφανίζεται ως «carta particolare del mare Mediterraneo che comincia con il capo Spartivento è Finisce con il capo Matapan bella Morea» .


Έχει διαστάσεις 48 Χ 74,5 εκ. και διατηρείται σε εξαιρετική κατάσταση. Η γκραβούρα φιλοτεχνήθηκε από τον Αντόνιο Φραντσέσκο Λουτσίνι σε μπαρόκ στυλ, στο τυπογραφείο του Φραντσέσκο Ονόφρι στην Φλωρεντία. Το συνολικό έργο πήρε σαράντα χρόνια για να προετοιμαστεί και δώδεκα για να εκτελεστεί! Και η χρονολογία του συγκεκριμένου χάρτη; 1646, παρακαλώ! Διαπίστωσα ότι ο ιδιοκτήτης της συλλογής ήταν Άγγλος, γεγονός που εξηγούσε γιατί δεν το έβρισκα στα μέρη που έψαχνα. Και μάλιστα όχι οποιοσδήποτε Άγγλος, αλλά ο Δούκας του Νορθάμπερλαντ και κόμης του Γουόργουικ, ο εξοχότατος Ρόμπερτ Ντάντλεϊ.

Θα μου πείτε, και λοιπόν; Δεν μπορώ εύκολα να περιγράψω την ταραχή μου, αφού ο εν λόγω ευγενής είχε κάνει ένα πέρασμα από το πρώτο μου μυθιστόρημα, «Το Χειρόγραφο της Πράγας», καθώς ήταν αυτός που είχε χαρίσει τη βιβλιοθήκη του στον Τζων Ντη! Ο κόσμος είναι ,το δίχως άλλο, πολύ μικρός!

Επιστρέφοντας στο χάρτη μας, το νησάκι μας, ακόμα και σε μεγέθυνση εμφανίζεται πολύ μικρό δίπλα στο κάπως άμορφο της Λευκάδας, αλλά αυτό εμένα μου αρκεί. Τοπωνύμια δίνονται μόνο στα παράλια του Ιονίου και λιγοστά στα νησιά. Η Λευκάδα ονομάζεται βέβαια Σάντα Μάουρα και δίπλα συναντάμε τις επιγραφές «Didascalio» νοτιανατολικά και «Dordanello» βόρια. Εκεί που φαίνεται να βρίσκεται το Μεγανήσι δεν υπάρχει προσδιορισμός.

Δυστυχώς, το αντικείμενο βγήκε σε κατάλογο του οίκου Σόθμπυς το 2005, και αυτή τη στιγμή φαίνεται να έχει πωληθεί. Αλλά και απούλητος να ήταν ο χάρτης, δε νομίζω ότι θα μπορούσα να διαθέσω το ποσό για την αγορά του. Η αλήθεια όμως είναι πως δε φιλοδοξώ να γίνω συλλέκτης. Μου αρκεί που ανακάλυψα ότι τελικά, από το 1646, μας έχει και μας παραέχει ο χάρτης!

Υ.Γ. Δε με πήραν δα και τα χρόνια, θα το ψάξω κι άλλο! Αν πάντως κάποιος ξετρυπώσει κάτι παλιότερο, ας μη με αφήσει στην άγνοια!

Τετάρτη 13 Ιανουαρίου 2010

ΚΟΠΕΛΑ ΠΟΥ ΣΕ ΛΕΝΕ ΦΙΝΙ

"Κοπέλα που σε λένε Φίνι" είναι ο τίτλος του νέου μυθιστορήματος του Δημήτρη Μαμαλούκα, από της εκδόσεις Λιβάνη. Αποκλίνοντας κάπως από τα συνήθη αστυνομικά του μονοπάτια, ο συγγραφέας περιγράφει τον τιτάνιο αγώνα μιας νεαρής γυναίκας για να αποδράσει από τον βασανιστικό εγκλεισμό της σε μια πόλη-εργοστάσιο.


Η εφιαλτική, άχρονη και άτοπη φάμπρικα, βγαλμένη θαρρείς από τις καφκικές σκιές, μεταχειρίζεται τους ανθρώπους σαν αναλώσιμα εξαρτήματα μιας απρόσωπης μηχανής. Η Φίνι όμως δε μοιάζει με όλους τους άλλους. Η θέλησή της αποδεικνύεται πιο σκληρή κι απ' το ατσάλι που η ίδια κατεργάζεται. Ο καθημερινός της στόχος είναι να ζήσει ως το άλλο πρωί, αντιπαλεύοντας την ανελευθερία, τη βαναυσότητα, την εξουθένωση και τον εξευτελισμό με μόνο όπλο την πεισματική αντίσταση και τη συμπαράσταση ενός σκιώδους φίλου. Η μάχη της για επιβίωση θα μετασχηματιστεί όταν θα μάθει την ιστορία κάποιου Λακάν. Του ανθρώπου που είχε κατορθώσει να δραπετεύσει από το κολαστήριο και να διανύσει την αφιλόξενη, χαλικόστρωτη, άνυδρη γη, τη γεμάτη αλλόκοτα θηρία, που περιέβαλλε το συγκρότημα. Του άμδρα που είχε φτάσει ίσαμε το ποτάμι που τον χώριζε από τη Χώρα της Ελευθερίας.


Η τύχη της Φίνι θα αλλάξει όταν θα κατορθώσει να παρεισφρύσει στο θεραπευτήριο της γιγάντιας μονάδας και να βρει δουλειά στο νεκροτομείο. Στους ζοφερούς εκείνους χώρους θα γνωρίσει τα πρόσωπα που θα αλλάξουν όχι μόνο την καθημερινότητα αλλά και τη μοίρα της και που με τον έναν ή με τον άλλο τρόπο θα την οδηγήσουν στην απόδραση, στα βήματα του Λακάν. Όμως ακόμα και τότε η επιβίωσή της θα αιωρείται διαρκώς στην άκρη μιας εύθραυστης κλωστής. Ο αναγνώστης ζει την αγωνία της ηρωίδας και του συνδραπέτη της Γκον -ενός καθυστερημένου πνευματικά άντρα- μέχρι την άκρη του ποταμιού, στα όρια της ανθρώπινης αντοχής και πέρα απ' αυτά, στις παρυφές του ανέφικτου.


Όμως ο Μαμαλούκας ποτέ δεν έδειξε οίκτο για τους ήρωές του, τόσο που φοβάμαι ότι κάποτε θα τον τιμωρήσουν ομαδικά και παραδειγματικά! Έτσι λοιπόν και η αλύγιστη Φίνι θα έχει ζήσει όλες τις δυνατές αντιξοότητες μέχρι την εσχατιά του ονείρου της, για να βιώσει και μια ακόμη, στο τέλος του συγκινητικού της αγώνα.


Η πόλη-εργοστάσιο σε άλλους θα θυμίσει γκούλαγκ και σε άλλους Γκουαντάναμο. Η ατέλειωτη φυγή πάνω στα γκρίζα χαλίκια σε κάποιους θα φανεί περιπετειώδης και σε κάποιους εξόχως συμβολική. Ποιος όμως είναι ο συμβολισμός που κρύβεται πίσω από την αέναη πάλη του ανθρώπου με τα θηρία ή, ακόμα χειρότερα, με τα ανθρώπινα θηρία; Δε θα πω τι σκέφτομαι. Έχω την αίσθηση ότι ο Μαμαλούκας αφήνει πολλές χαραμάδες ανοιχτές στην αλληγορία του, ακριβώς για να αναπνεύσει ο καθένας μας την αποφορά του δικού του εφιάλτη. Θα παρατηρήσω μόνο ότι η γραφή του Λευκαδίτη έχει φτάσει στην ωριμότητά της, δίχως να απαρνείται τα αγαπημένα του μοτίβα της βίας, του εγκλεισμού, του ψυχολογικού διχασμού ή της εκδίκησης. Εξακολουθεί να σκαρφίζεται ευφυείς σκηνές, να ενορχηστρώνει εφευρετικά την πλοκή του και, κυρίως, να χώνει τα γυμνά δάχτυλα στο κουφάρι μιας δυσώδους κοινωνίας. Στη Φίνι του φρονώ ανήκει μια θέση στην πινακοθήκη των κολασμένων.




Άλλα έργα του συγγραφέα:


-Όσο υπάρχει αλκοόλ υπάρχει ελπίδα, εκδ. Απόπειρα


-Ο μεγάλος θάνατος του Βοτανικού, εκδ. Καστανιώτη


-Η απαγωγή του εκδότη, εκδ. Καστανιώτη


-Η χαμένη βιβλιοθήκη του Δημητρίου Μόστρα, εκδ. Καστανιώτη


-Η μοναξιά της ασφάλτου, εκδ. Λιβάνη




Άλλες κριτικές που ξέρω, αυτές του Νίκου Παργινού και του Librofilo.


ΤΟΝ ΦΤΩΧΟ ΔΕΝ ΤΟΝ ΣΩΖΟΥΝ ΟΥΤΕ ΤΑ VOODOO.

Η Αϊτή είναι μια νησιωτική χώρα στην Καραϊβική, νότια της Κούβας. Φτωχή, άθλια η ζωή των κατοίκων της, κυρίως μικροκαλλιεργητών μάνγκο και καφεόδεντρων. Κάτω από 2 δολλάρια τη μέρα το εισόδημά τους. Μια βασανισμένη χώρα, με ιστορία δουλοκτησίας και αποικισμών, που ταλανίζεται συχνά από τυφώνες και ακόμα συχνότερα από δικτάτορες. Οι κάτοικοι της υποτίθεται ότι είναι ρωμαιοκαθολικοί κατά 80%, αλλά στην πράξη κυριαρχεί η θρησκεία Voodoo, με παγανιστικά τελετουργικά και αφρικανικές ρίζες. Οι Αϊτινοί υποστηρίζουν ότι οι ιερείς (και κυρίως ιέρειες) του Βουντού έφεραν πολλές φορές πεθαμένους πίσω στη ζωή.







Μετά τον χθεσινό σεισμό των 7,1 βαθμών ρίχτερ, η χώρα σχεδόν ισοπεδώθηκε. Δεν έμειναν όρθια ούτε τα κυβερνητικά κτίρια, ούτε οι συνωστισμένες συνοικίες με τις παράγκες. Ο αριθμός των νεκρών ανέρχεται σε εκατοντάδες και πιθανόν χιλιάδες. Απόγνωση, πανικός και θρήνος βασιλεύουν από την πρωτεύουσα Πορτ-ο-Πρενς μέχρι τα σύνορα με τη Δομηνικανή Δημοκρατία. Αμφιβάλλω αν το Βουντού θα τους βοηθήσει να ανασύρουν ζωντανούς τους θαμμένους στα ερείπια.




Όλοι εμείς όμως μπορούμε και πρέπει να κάνουμε κάτι για να βοηθήσουμε. Γιατί όλοι οι θεοί, ακόμα και του Βουντού, κοιμούνται όταν πεθαίνουν οι κολασμένοι ετούτου του κόσμου.
(Σημ:Οι φωτογραφίες είναι από το Reuters)

Τρίτη 5 Ιανουαρίου 2010

ΚΑΖΑΜΙΑΣ 2010

Με τόσους μένταλιστ τριγύρω μας, δεν μπορεί λέω, όλο και κάτι από ικανότητα πρόβλεψης θα μας μείνει στο τέλος. Συγκεντρώνομαι λοιπόν... συγκεντρώνομαι...συγκεντρώνομαι και μπίνγκο!
Κυρίες και κύριοι, σας παρουσιάζω τις σημαντικότερες στιγμές του χρόνου που μόλις μπήκε (απρόσκλητος), όπως μου έρχονται οραματικά από την δέκατη τέταρτη (τουλάχιστον) διάσταση.


ΓΕΝΑΡΗΣ:
Τεράστια κοιτάσματα πετρελαίου εντοπίζονται στην Αρκτική. Σε έκτακτη σύσκεψη των
G-20 αποφασίζεται η επίσπευση του φαινομένου του θερμοκηπίου ώστε να ανέβει η θερμοκρασία της Γης κατά 10 β. Κελσίου και να λιώσουν μιαν ώρα αρχύτερα οι καταραμένοι πάγοι.

ΦΛΕΒΑΡΗΣ:
Το "ελληνικό θαύμα" γίνεται πρώτη είδηση στο CNN, αφού το οικονομικό επιτελείο εξαλείφει οριστικά τη φοροδιαφυγή, εξαφανίζει το έλλειμμα, η χώρα τρέχει με ρυθμό ανάπτυξης 93% και η ανεργία μηδενίζεται, αφού όλοι οι νέοι βρίσκουν δουλειά στα λογιστικά γραφεία για να καταμετρούν αποδείξεις λιανικής που φτάνουν σ' αυτά με τριαξονικά φορτηγά.

ΜΑΡΤΗΣ:
Η Διευθύντρια του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, Μάργκαρετ Τσαν, πεθαίνει από το φονικό ιό Η1-Ν1, αφού είχε αποφύγει να κάνει το εμβόλιο.

ΑΠΡΙΛΗΣ:
Οι Αφρικανικές χώρες συσπειρώνονται σε Ομοσπονδία, κρατικοποιούν τον εθνικό τους πλούτο, παράγουν πυρηνική ενέργεια και αναπτύσσουν φαρμακευτική βιομηχανία. Η τελευταία εξάγει εμβόλια στην Ευρώπη για την κάλυψη των εκεί σοβαρών ελλείψεων. Στη Μαύρη Ήπειρο εντούτοις ανθεί το παραεμπόριο CD, κυρίως από Έλληνες μετανάστες.

ΜΑΗΣ:
Ομάδα επιστημόνων του Χάρβαρντ, υπό την καθοδήγηση του Δρ. Τζέκυλ, καταρρίπτει πειστικά τη "θεωρία της σχετικότητας". Διατυπώνει στη θέση της τη "θεωρία της ασχετοσύνης", σύμφωνα με την οποία τη βγάζουμε δεν τη βγάζουμε τη δεκαετία.

ΙΟΥΝΗΣ:
Η εθνική ομάδα ποδοσφαίρου της Ελλάδας κερδίζει στον τελικό του Μουντιάλ τη Βραζιλία με 4-2 και κατακτά το "Ζιλ Ριμέ". Πολλοί Έλληνες μπαίνουν στις λίστες του Forbes, αφού είχαν προβλέψει το ακριβές αποτέλεσμα στο στοίχημα. Οι παγκόσμιες πολυεθνικές του τζόγου οδηγούνται η μία μετά την άλλη στην καταστροφή.

ΙΟΥΛΗΣ:
Τα παγόβουνα που λιώνουν συνεχώς, κατά ανεξήγητο τρόπο, κατευθύνονται όλα προς την Κοπεγχάγη. Η πόλη εκκενώνεται και η LEGO βαράει φαλιμέντο. Οι διαπραγματεύσεις για την εξαγορά της από τον Μπερλουσκόνι ναυαγούν άδοξα όταν ο Καβαλιέρε μένει "φυτό" από ρέπλικα του Κολοσαίου που του εκσφενδονίζει ένα από τα μοντέλα στη βίλα της Σαρδηνίας.

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ:
Η βαθιά κρίση που εξακολουθεί να μαίνεται στην Ευρώπη δημιουργεί ένα κύμα οικονομικών μεταναστών προς την Κίνα και τα Αραβικά Εμιράτα. Δυστυχώς, οι αλλοδαποί Ευρωπαίοι έχουν να αντιμετωπίσουν εκτός από την πείνα και τον ξεριζωμό, την κρατική βία και τον ρατσισμό. Ο πρόεδρος του Ο.Η.Ε., ανίκανος να δώσει λύση, αυτοκτονεί για λόγους ευθιξίας.
ΣΕΠΤΕΜΒΡΗΣ:
Η Π.Γ.Δ.Μ. μετονομάζεται σε Δημοκρατία του Σλαβομεγανησίου, αφήνοντας και τις δύο πλευρές ικανοποιημένες και τερματίζοντας το χρόνιο πρόβλημα της ονομασίας. Οι Ισραηλινοί λύνουν οριστικά το Παλαιστινιακό πρόβλημα: ρίχνουν ατομική βόμβα στη Λωρίδα της Γάζας.

ΟΚΤΩΒΡΗΣ:
Ο Ομπάμα και ο Αχμαντινετζάντ μοιράζονται το νόμπελ Ειρήνης. Με ήσυχη συνείδηση οι δύο ελπιδοφόροι ηγέτες ξεκινούν χωρίς καθυστέρηση τις πολεμικές ετοιμασίες.

ΝΟΕΜΒΡΗΣ:
Ανακαλύπτεται πλανήτης σε ηλιακό σύστημα, με τεράστιες εκτάσεις νερού και πλούσια βλάστηση. Για καλή του τύχη απέχει 300 έτη φωτός.

ΔΕΚΕΜΒΡΗΣ:
Σε διεθνές συνέδριο ανακοινώνεται από έγκριτους αρχαιολόγους, ανθρωπολόγους, αστρονόμους και ιστορικούς ότι το περίφημο εσχατολογικό ημερολόγιο των Μάγια που προβλέπει το τέλος του κόσμου το 2012, κάνει ένα τραγικό λάθος : η καταστροφή θα έλθει ένα χρόνο νωρίτερα.



Ευτυχισμένο το 2011!