ΤΟ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΟ ΒΟΪΝΙΤΣ- μέρος 2ο

Το πρώτο ιστορικό πρόσωπο που εμφανίζεται να έχει σχέση με το χειρόγραφο Βόινιτς είναι ο Ρότζερ Μπαίηκον(1214-1294). Παρότι δεν έχει αποδειχτεί η κατοχή του βιβλίου από τον φραγκισκανό μοναχό, εφευρέτη, επιστήμονα, φιλόσοφο και κρυπτογράφο Μπαίηκον, ο ίδιος ο Βόινιτς ήταν πεπεισμένος για το ότι αυτός ήταν ο συγγραφέας του κειμένου. Την γνώμη αυτή υποστήριξε ο καθηγητής Νιούμπολντ και μια ομάδα άλλων επιστημόνων, αλλά τώρα πια αμφισβητείται λόγω έλλειψης επαρκών στοιχείων. Αν πάντως κάποιες από τις εικόνες του χειρογράφου αναπαριστούν αστερισμούς ή το εσωτερικό κυττάρων όπως είναι η επικρατούσα άποψη, αυτό θα σήμαινε ότι ο συγγραφέας είχε στην κατοχή του τηλεσκόπια και μικροσκόπια. Κι αν αυτός ήταν ο Βάκωνας (ελληνιστί) τότε η ιστορία της επιστήμης θα έπρεπε να ξαναγραφεί, αφού αυτά δεν εμφανίστηκαν παρά 2 και 3 αιώνες αργότερα. Σημειωτέον ότι ο Μπαίηκον ασχολήθηκε επιστάμενα με την οπτική και μάλιστα είναι ο εφευρέτης των γυαλιών πρεσβυωπίας!

Το δεύτερο πρόσωπο που εμφανίζεται να κατέχει το βιβλιαράκι(αυτή τη φορά αποδεδειγμένα, τόσο από επιστολές του γιού του Άρθουρ, όσο και από τις περίφημες επιστολές που συνόδευαν το χειρόγραφο) είναι ο Τζων Ντη(1527-1609). Φίλος του Δούκα του Νορθάμπερλαντ Τζων Ντάντλυ, κληρονομεί απ' αυτόν σχεδόν όλο το corpus της πλούσιας βιβλιοθήκης του (καρπό χρόνιας "αποψίλωσης" μοναστηριών, μεταξύ των οποίων και του φραγκισκανικού του Μπαίηκον). Ο Ντη μετά από πολλές περιπέτειες αναρρήθηκε στην αυλή της βασίλισσας Ελισσάβετ σαν μυστικοσύμβουλος, μάγος και αστρολόγος της. Λέγεται ότι βάσει των δικών του ναυτικών χαρτών ο σερ Φράνσις Ντρέηκ καταναυμάχησε την Ισπανική Αρμάδα. Αργότερα η Ελισσάβετ τον έχρισε κατάσκοπο με τον κωδικό "007"! Ναι, ήταν αυτός που "δώρισε" στον ήρωα του Ίαν Φλέμινγκ τον κωδικό του! Ο Ντη με τη συντροφιά ενός μέγιστου απατεώνα και αλχημιστή, του Κέλλυ, ξεκίνησε τα ταξίδια του στην Ευρώπη. Σαν μέλος των Ροδόσταυρων που οργανώθηκαν εκείνη την εποχή, έφτασε στην Πράγα το 1584. Η οικτρή οικονομική κατάσταση του διδύμου, ανάγκασε τον Ντη να πουλήσει το χειρόγραφο Βόινιτς που κουβαλούσε πάντα μαζί του. Και σε ποιόν λέτε; Στον ίδιο τον Αυτοκράτορα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας! Πόσο το πούλησε; 600 δουκάτα, μια μικρή περιουσία, δεδομένου ότι το μηνιάτικο στη Βοημία εκείνη την εποχή ήταν 2-3 δουκάτα στην καλύτερη των περιπτώσεων. Να σημειωθεί εδώ ότι πολλοί μελετητές του Σαίξπηρ υποστηρίζουν ότι ο βάρδος χρησιμοποίησε τον Ντη (ήταν σύγχρονοι) σαν πρότυπο για τον Πρόσπερο του!

Ο Ροδόλφος ο Β' των Αψβούργων(1552-1612) μετέφερε την πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας από τη Βιέννη στην Πράγα το 1582/3. Αμέσως η πόλη έγινε το επίκεντρο των τεχνών και των επιστημών όλης της κεντρικής (και όχι μόνο) Ευρώπης. Πολύ μορφωμένος και λάτρης των τεχνών, αλλά και υποχόνδριος, καταθλιπτικός, με χρόνια μελαγχολία, στιγματισμένος από την Ιησουϊτική του εκπαίδευση στην Αυλή του ισπανικού κλάδου της δυναστείας, σύντομα αποσύρθηκε από τις κυβερνητικές υποθέσεις και βρήκε καταφύγιο στο υπερφυσικό. Μάζεψε στην Πράγα ένα συρφετό από μάγους, αστρολόγους, αλχημιστές, αλλά και καλλιτέχνες (όπως ο Αρτσιμπόλντο) και επιστήμονες (όπως ο Μπράχε και ο Κέπλερ) και έγινε φανατικός συλλέκτης των πιο περίτεχνων αλλά και αξιοπερίεργων αντικειμένων. Έτσι δεν έχασε ευκαιρία να πληρώσει αδρά για το χειρόγραφο με την ακατανόητη γλώσσα, πιστεύοντας ότι επρόκειτο για αλχημιστικό σύγγραμμα. Από το "Μουσείο των Θαυμάτων" του Ροδόλφου το χειρόγραφο πέρασε στα χέρια του προσωπικού του φαρμακοποιού Ιάκωβου Χορσίκυ (καλώς το συνάδελφο!).

Ο Χορσίκυ (1572-1622) ήταν ο παρασκευαστής ενός θερμαντικού υγρού με βάση το σινάπι, που η επάλλειψή του απάλλυνε τις αρθραλγίες. Αυτό ήταν αρκετό για το Ροδόλφο για να τον χρίσει αυτοκρατορικό γιατρό και να του δώσει τίτλο τιμής (ντε Τέπενετς). Ο συνάδελφος αποδείχτηκε καλός γιατρός και εξαιρετικός βοτανολόγος. Μάλιστα είχε καλέσει στην Πράγα και τον Ματτιόλι, τον πιο διάσημο βοτανολόγο από την εποχή του Αριστοτέλη, του Θεόφραστου και του Διοσκουρίδη. Τελικά έλαβε την άδεια του αυτοκράτορα να μελετήσει το αξιοπερίεργο χειρόγραφο, όμως δεν πρόλαβε να του το επιστρέψει καθώς ο αδελφός του μονάρχη Ματθαίος κατέλαβε ημιπραξικοπηματικά το θρόνο στα 1609. Από τον Χορσίκυ το χειρόγραφο περνάει στον μαθητή και προστατεύομενό του Γκεόργκ Μπάρες (ή Μπάρσιους στο λατινικότερο). Ο Μπάρες αποτελεί μια αινιγματική ιστορική φυσιογνωμία, καθώς στα τσέχικα αρχεία δεν υπάρχουν παρά ψήγματα στοιχείων (ο ίδιος ο Βόινιτς, πολλοί μελετητές αργότερα και η αφεντιά μου στο τέλος κοπίασαν με ισχνά αποτελέσματα). Είναι βέβαιο όμως ότι στην ωριμότητά του κατείχε μια τεράστια αλχημική βιβλιοθήκη η οποία και κληροδοτήθηκε στον καθηγητή του Καρολίνειου Πανεπιστημίου της Πράγας Γιόχαν Μάρκους Μάρκι.

Ο Μάρκι(1595-1667) ήταν μια ακόμα λαμπρή φυσιογνωμία της τσέχικης ιστορίας και διατέλεσε προσωπικός γιατρός του Φερδινάνδου Γ' και κατόπιν του Λεοπόλδου Α'. Ήταν προσωπικός φίλος του Κίρχερ (θα τον συναντήσουμε σύντομα) και επιπλέον ήταν οι επιστολές του προς τον τελευταίο που αποκάλυψαν στον Βόινιτς την καταγωγή του χειρογράφου. Ο Μάρκι ήταν αυτός που έβγαλε το χειρόγραφο από την Πράγα στέλνοντάς το στον Κίρχερ στη Ρώμη για να το μελετήσει. Οι περίφημες επιστολές του Μάρκι σώζονται σήμερα και βρίσκονται στο Γέηλ μαζί με το χειρόγραφο και την επιστολογραφία του Βόινιτς. Ο ονοματοδότης του βιβλίου τις βρήκε μέσα στο μικρό τόμο όταν τον ξετρύπωσε. Πού; Πώς;

Θα τα πούμε στο επόμενο σποτ, κάντε λίγο υπομονή, έχουμε δρόμο ακόμα! Άλλωστε για όσους βιάζονται υπάρχει και "Το χειρόγραφο της Πράγας"!

ΤΟ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΟ ΒΟΪΝΙΤΣ- μέρος 1ο

Σε μια έρευνα στην αρχή του καλοκαιριού για το πόσοι άνθρωποι ξέρουν το χειρόγραφο Βόινιτς, το αποτέλεσμα ήταν απροσδόκητο. Γύρω στους 7500! Ομολογώ ότι εντυπωσιάστηκα. Περίμενα λιγότερους από χίλιους. Τώρα μη με ρωτήσετε πως έγινε η έρευνα, δεν την έκανα εγώ, αλλά εμπιστεύομαι την πηγή. Φαντάζομαι ότι μετά το "Χειρόγραφο της Πράγας" ο αριθμός αυτός θα έχει αυξηθεί αρκετά. Απέχει πολύ βέβαια από τον αντίστοιχο σε άλλες χώρες, όπου τέτοια ζητήματα φαίνεται να τους απασχολούν περισσότερο. Τι όμως είναι τελικά το περίφημο χειρόγραφο Βόινιτς; Και τι είναι αυτό που το καθιστά περίφημο; Σε αυτά θα προσπαθήσω να απαντήσω μέσα από μια σειρά αναρτήσεων για το πιο μυστηριώδες βιβλιαράκι του κόσμου. Και θα ξεκινήσω με την περιγραφή του. Ετοιμαστείτε να εισέλθετε σε μια αινιγματική αναζήτηση...

Το μέγεθος του βιβλίου είναι σχετικά μικρό, περίπου 12Χ22 εκατοστά. Το υλικό των σελίδων είναι περγαμηνή. Οι σωζόμενες σελίδες είναι 246, αλλά λείπουν εμφανώς κάποιες, που έχουν αποκοπεί βίαια. Αυτό ήταν ένα στοιχείο που χρησιμοποίησα στο βιβλίο μου. Οι σελίδες έχουν υποστεί μια μεταγενέστερη αρίθμηση με αραβικούς αριθμούς που έχει αποδειχθεί από ειδικούς ότι έγινε από τον μάγο και μυστικοσύμβουλο της βασίλισσας Ελισσάβετ, Τζον Ντη (θα μιλήσουμε γι' αυτόν όπως και για όλους τους εμπλεκόμενους στην πορεία του χειρογράφου στο μέλλον). Το εξώφυλλο δε φέρει κανένα διακριτικό, ούτε όνομα συγγραφέα, ούτε ημερομηνία ή άλλο διαφωτιστικό στοιχείο. Απολύτως τίποτα.

Μόνο 33 από τις σελίδες περιλαμβάνουν σκέτο κείμενο. Οι υπόλοιπες έχουν εικόνες (ζωγραφισμένες) και κείμενο μαζί. Μερικά από τα φύλλα σχηματίζουν δίπτυχα ή και τρίπτυχα, σύνηθες φαινόμενο για μεσαιωνικά βιβλία. Οι εικόνες, όπου υπάρχουν, έχουν σχηματιστεί πριν από τα κείμενα, διότι αυτά τις περιβάλλουν γεμίζοντας τα κενά. Κάποιες από αυτές έχουν μία και μόνο "λέξη" δίπλα τους, σαν ταμπέλα ή επεξήγηση. Ζωγραφικά είναι μάλλον ερασιτεχνικές και τα χρώματα ξεπλυμμένα και πάντως όχι από ακριβό χρωματικό υλικό.

Η γραφή του χειρογράφου είναι το πιο αινιγματικό του στοιχείο. Δεν έχει διορθώσεις, λάθη ή μουντζούρες όπως συναντούνται σε άλλα κείμενα του είδους, ούτε και σχόλια στα περιθώρια. Φαίνεται να είναι γραμμένη από κάποιον που γνωρίζει καλά τι γράφει και μάλιστα χωρίς να κομπιάζει. Κι εδώ αρχίζουν τα περίεργα. Το "αλφάβητο" που χρησιμοποιείται με μια βιαστική ματιά μοιάζει με αραβικό. Ξαφνικά διαπιστώνεις ότι δεν είναι καθόλου τέτοιο και κοιτάς καλύτερα. Σου δημιουργείται η εντύπωση κατόπιν ότι πρόκειται για κάποια λατινική καλλιγραφία. Σκύβεις πιο προσεκτικά. Τζίφος! "Γράμματα" που μοιάζουν με λατινικά ή ελληνικά ή αραβικά ή κυριλικά. Απλά μοιάζουν. Γιατί δεν είναι τίποτε από όλα αυτά. Και τότε τι είναι; Μια πιο προσεκτική παρατήρηση σου αποκαλύπτει ότι τα "γράμματα" είναι άγνωστης προέλευσης και σχηματίζουν ομάδες "λέξεων", σαφώς διαχωρισμένες μεταξύ τους. Και παρακάτω βλέπεις το χωρισμό σε παραγράφους. Κάποιες "λέξεις" είναι μικρές και κάποιες άλλες μακροσκελείς. Κάποια "γράμματα" εμφανίζονται συχνά και κάποια άλλα πολύ πιο σπάνια. Υπάρχουν κάποια που εμφανίζονται τρεις φορές διαδοχικά στην ίδια "λέξη"! Αυτό δείχνει να καταστρατηγεί όλους τους νόμους της εντροπίας των δομημένων γλωσσών, κάτι που θα εξετάσουμε σε επόμενο ποστ. Χαρακτηριστικά, θα σας ζητούσα να βρείτε μια ελληνική λέξη που να έχει τρία συνεχόμενα ίδια γράμματα. Έχω βρει μία. Μόνο μία, αν και το ψάχνω από καιρό σε καιρό εδώ και 10 χρόνια.

Έτσι λοιπόν έχουμε ένα κείμενο που κανείς δεν μπορεί να διαβάσει. Εκατοντάδες ή και χιλιάδες επιστήμονες (γλωσσολόγοι, προγραμματιστές, εθνολόγοι, θεολόγοι, ιστορικοί, αρχαιολόγοι, ερευνητές, παλαιοντολόγοι, φιλόλογοι, μαθηματικοί κτλ.) έχουν προσπαθήσει να κατανοήσουν τα μυστικά της γλώσσας αυτής. Μάταια. Αυτή τη στιγμή που γράφω το θέμα παραμένει ανοιχτό παρ' ότι διάφορα γκρουπ ανταλλάσσουν ιδέες μέσω διαδικτύου, ενώ τουλάχιστον δύο επίσημες ερευνητικές ομάδες στην Αμερική ξημεροβραδιάζονται προσπαθώντας να την αποκωδικοποιήσουν με τη βοήθεια υπολογιστών. Η άποψή μου είναι ότι δεν θα τα καταφέρουν. Θα εξηγήσω γιατί όταν έρθει η ώρα.

Τι άλλο έχουμε; Μα τις εικόνες. Τώρα δέσαμε! Ανάλογα με τις εικόνες του Βόινιτς, οι ειδικοί το χωρίζουν σε κεφάλαια. Ας τα δούμε αναλυτικά.

α) Βοτανολογικό κεφάλαιο: Αυτό έχει εικόνες φυτών και καταλαμβάνει περίπου τον μισό όγκο του βιβλίου. Αλλά τι φυτά! Παράξενα, διεστραμμένα, με συστρεφόμενες ρίζες, σαν να βγήκαν από ταινία με θέμα τον προϊστορικό κόσμο ή σαν να σχεδιάστηκαν από τη φαντασία κάποιου. Πως αλλιώς να εξηγηθεί το γεγονός ότι κανένα από αυτά έως τώρα δεν έχει ταυτοποιηθεί με τα μέλη της υπαρκτής χλωρίδας; Κι αυτό παρότι είναι ζωγραφισμένα με εντυπωσιακές λεπτομέρειες.

β)Αστρονομικό κεφάλαιο: Εδώ συναντάμε εικόνες του ήλιου, της σελήνης, πιθανές εικόνες αστερισμών (ίσως της Ανδρομέδας) καθώς και σύμβολα του ζωδιακού κύκλου. Άλλοι κύκλοι που εφάπτονται είναι πιο μυστηριώδεις. Μια εικόνα από τις πολλές είναι άκρως εντυπωσιακή, καθώς αποτελεί μια πολύ καλή προσέγγιση του γαλαξία μας όπως τον ξέρουμε σήμερα από τα ραδιοτηλεσκόπια!

γ)Φαρμακολογικό κεφάλαιο: Εμφανίζει διάφορα δοχεία, σαν αυτά που χρησιμοποιούσαν μεσαιωνικοί καλόγεροι ή οι φαρμακοποιοί της Αναγέννησης για τη φύλαξη βοτάνων και υγρών. Δίπλα τους υπάρχουν δρόγες (τα τμήματα των φυτών που έχουν φαρμακευτικές ιδιότητες). Τα δοχεία αυτά έχουν κάτι το περίεργο στην εμφάνιση και τα σκαλίσματά τους. Μοιάζουν λιγότερο λειτουργικά και περισσότερο τελετουργικά.

δ)"Συνταγολόγιο": Ονομάστηκε έτσι γιατί έχει μικρές παραγράφους σαφώς διαχωρισμένες μεταξύ τους, που φέρουν ένα άστρο στην αρχή τους. Εξίσου ακατανόητη γραφή.

ε) Βιολογικό κεφάλαιο: Το άφησα τελευταίο παρότι είναι στο μέσον του βιβλίου, γιατί είναι το πιο αλλοπρόσαλλο. Εμφανίζει γυμνές γυναίκες να λούζονται μέσα σε πράσινες λίμνες ή να κυλάνε ανάμεσα σε σχηματισμούς που μοιάζουν με ωοθήκες ή αγγεία(νεύρα) φυτών. Άλλες γυμνές μορφές είναι κατά μόνας και άλλες ομαδόν. Μερικές φαίνονται να συνδέουν τα αγγεία. Κάποιες έχουν πρησμένες κοιλιές σαν να είναι έγκυες, ενώ άλλες ξεφαντώνουν χορεύοντας πιασμένες χέρι χέρι μέσα στις πρασινωπές δεξαμενές...

Όλα αυτά χωρίς να περιγράψουμε με λεπτομέρειες κάθε σελίδα, γιατί κάποιες από αυτές κρύβουν και εκπλήξεις. Θα τις δούμε όμως εν καιρό.

Αν τελικά ούτε η αλλόκοτη γραφή, ούτε και οι εξωπραγματικές εικόνες μπορούν να βοηθήσουν τους μελετητές να εξιχνιάσουν το μυστήριο του Βόινιτς, τότε τι; Μήπως η καταγωγή και η ιστορική πορεία του χειρόγραφου; Αυτό θα είναι το θέμα της επόμενης καταχώρησης.
Να τονίσω ότι το χειρόγραφο βρίσκεται στην βιβλιοθήκη σπάνιων χειρογράφων (βιβλιοθήκη Μπέινεκε) του πανεπιστημίου του Γέηλ, στις ΗΠΑ. Κι αυτό γιατί μερικοί αναγνώστες του βιβλίου μου πίστεψαν ότι είναι δημιούργημα της φαντασίας μου. Κάποιοι το πιστεύουν ακόμα! Είναι πράγματι απίστευτο βιβλίο!

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ-ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ

Σήμερα το απόγευμα μεταδόθηκε ζωντανά η συνέντευξή μου στην κυρία Μαρωνίτη, για το "Χειρόγραφο της Πράγας", από τη συχνότητα της ΝΕΤ 105,80. Χειμαρρώδης όπως πάντα η παραγωγός δεν έμεινε μόνο στα του βιβλίου, αλλά με ρώτησε και για το γρίφο του ΠΑΣΟΚ! Όπως απάντησα, αυτόν ούτε ο Ορφέας θα μπορούσε να τον επιλύσει! Την ευχαριστώ κι από εδώ θερμά για την φιλοξενία, τα καλά της λόγια και κυρίως την φιλικότητα.

Ευχαριστώ επίσης τον Βασίλη Ρουβάλη για την παρουσίαση του "Χειρογράφου" στο άρθρο του στην Ελευθεροτυπία με τον τίτλο "Νέοι συγγραφείς με μεγάλες προσδοκίες". Το ίδιο έπραξε και στο ιστολόγιό του (εδώ)

Εξίσου ευχαριστώ και την κυρία Λώρη Κέζα για τη δική της παρουσίαση στο Κυριακάτικο Βήμα με τίτλο "Οι 12 πρωτοεμφανιζόμενοι συγγραφείς της χρονιάς" (εδώ)

Τέλος ευχαριστώ και τους φίλους ιδιοκτήτες ιστολογίων που με φιλοξενούν, παρότι κάποιοι από τους άλλους φιλοξενούμενούς τους πολύ θα ήθελαν να μου απαγορεύσουν να μιλώ (φαντάζομαι όχι μόνο σε μένα αλλά και σε όσους ακόμα θα είχαν τη δύναμη να το κάνουν). Το δικό μου ιστολόγιο πάντως (και το δικό μου πρέπει καλύτερα να πω) είναι ανοιχτό σε όλους και σε όλα. Ακόμα και σε αήθεις επιθέσεις.

ΔΙΑΒΑΣΜΑΤΑ

Γιώργος Φερεντίνος -

Ο ΕΦΙΑΛΤΗΣ ΤΟΥ ΒΟΣΠΟΡΟΥ

Πρόκειται για την αληθινή (εν μέρει) ιστορία ενός Έλληνα ναυτικού και δη Μεγανησιώτη, όταν το πλοίο στο οποίο είναι μπαρκαρισμένος συλλαμβάνεται στην Πόλη για υποτιθέμενο λαθρεμπόριο από τις τουρκικές αρχές. Ο Γεράσιμος, ο εν λόγω ναυτικός, μαζί με τους συναδέλφους του μπαίνει σε μια δικαστική περιπέτεια, που τελικά τον οδηγεί στις φυλακές του Μπαϊράμ Πασά. Με αφορμή αυτό το γεγονός ο συγγραφέας αφηγείται μια ιστορία που θυμίζει "Εξπρές του Μεσονυχτίου", βρίσκοντας αφορμή να μιλήσει για ανθρωπιά, ελευθερίες, φιλίες, έρωτα αλλά και βία, αδικία, διαφθορά. Η γλώσσα του κειμένου μυρίζει από την πρώτη σελίδα θάλασσα, ιδρώτα και κατράμι. Οι τοπικοί και ναυτικοί γλωσσικοί ιδιωματισμοί δένουν απόλυτα με το ύφος. Βέβαια ο ήρωας μιλάει περισσότερο λογοτεχνικά απ' όσο θα περίμενε κανείς από ένα θαλασσόλυκο, αλλά αυτό τον φέρνει πιο κοντά στο "καββαδιακό" μοντέλο. Ο συγγραφέας μέσω του ήρωά του δε χαρίζεται ούτε στο τουρκικό καθεστώς "δικαιοσύνης", ούτε όμως και στο αντίστοιχο ελληνικό. Εντούτοις κάποιες εξάρσεις πατριωτισμού ή εθνικισμού θα μπορούσαν να λείπουν αν και, στο βαθμό που η αφήγηση ενσωματώνει αληθινές μαρτυρίες, δεν ξέρω πόσο εύκολο θα ήταν κάτι τέτοιο. Η απόδραση που κορυφώνει τη δραματοποίηση είναι προβλέψιμη (ο Γεράσιμος αφηγείται την περιπέτειά του εν μέσω ουζοκατάνυξης μετά από χρόνια), αλλά λυτρωτική. Τελικά αυτό που μένει είναι μια νοσταλγική διάθεση, η περιγραφή μιας εποχής που παρά τις κακοτοπιές της (ή ακριβώς λόγω αυτών) ατσάλωνε χαρακτήρες και η απόρριψη των κοινωνικών δομών όπως αυτές έχουν διαμορφωθεί από τους κρατούντες. Σημειώνει ο συγγραφέας : "Όχι. Δεν μπορώ να γυρίσω τον κόσμο τούμπα. Μα μπορώ να γράψω, μπορώ να τραγουδήσω, να σφυρίξω, να χορέψω, να ζωγραφίσω (...) Έχω διέξοδο!". Μα κάπως έτσι γυρίζει ο κόσμος τούμπα, ας μου επιτραπεί να προσθέσω!

Φίλε και συντοπίτη Γιώργο εύχομαι να'ναι καλοτάξιδο το βιβλίο σου και να μας δώσεις και στο μέλλον κι άλλες μεγανησιώτικες ιστορίες, απ' αυτές "που δεν έχουν αρχή και τέλος".

Θοδωρής Παπαθεοδώρου -

ΜΕ ΛΕΝΕ ΜΑΙΡΗ ΚΙ ΕΙΜΑΙ ΚΑΛΑ...

Με λένε Παναγιώτη κι είμαι ακόμα καλύτερα μετά την ανάγνωση του μυθιστορήματος του Παπαθεοδώρου (Παπ- χάριν συντομίας). Μπροστά στα μάτια μας εκτυλίσσονται οι πονεμένες ιστορίες τριών γυναικών που "καταφέρνουν" να μείνουν χωρίς άντρα την ίδια ακριβώς ημέρα. Για μεγάλο μέρος του βιβλίου οι ζωές τους κινούνται παράλλληλα και η κατεύθυνση της κίνησης είναι ...κατά διαόλου! Η παντρεμένη με παιδιά, η αδικημένη επιστήμονας και η λολίτα περνούν από μπροστά μας με το χέρι σε έκταση προς ελεημοσύνη άντρα. Οι κωμικοτραγικές τους υπάρξεις δίνουν την ευκαιρία στον Παπ. να ξετυλίξει μια ευρεία γκάμα χιουμοριστικών χρωμάτων, χωρίς όμως ποτέ να στερεί τις ηρωίδες του από τη θωπεία (με την καλή και κυρίως με την κακή έννοια). Είναι πράγματι δύσκολο για έναν άντρα συγγραφέα να σκιαγραφήσει τόσο λεπτομερώς τους χαρακτήρες γυναικών, τις φιλοδοξίες, τις ενοχές, τις φοβίες, τις ευαισθησίες και τα όνειρά τους. Για κάποιον που έχει σπουδάσει όμως "εμπειρική κοινωνιολογία των φύλων στα κυλικεία του Δημοκρίτειου" γίνεται παιχνιδάκι. Το ανεξάντλητο και ευφυές χιούμορ του Παπ. φτάνει για να υπερκεράσει κάθε συγκινησιακό εμπόδιο και να θρονιαστεί στα σύνορα με το σαρκασμό (προς δυσμάς) και την ειρωνία (νομίζω προς το βορά). Και είναι αυτή η όμορη συνύπαρξη που τον σελώνει να ρίξει τις ηρωίδες του στο μίξερ του συναπαντήματος. Γιατί όπως υποστηρίζει και η μετα-ευκλείδια γεωμετρία, δύο παράλληλες ευθείες έχουν άπειρα κοινά σημεία. Συνεπάγεται ότι: οι γυναίκες αυτές πέφτουν η μία πάνω στην άλλη (αφού έχουν προλάβει να πέσουν στον Καιάδα της απόγνωσης). Εξάλλου το λέει ο άνθρωπος: "Δεν υπάρχουν ξένες. Μόνο φίλες που δεν έχουν ακόμα συναντηθεί..." Κι όχι μόνο το λέει, αλλά βάζει και άντρα να το πει. Αυτό κύριε Παπ. είναι αιρετικά σαρκαστικό! Γενικά ήταν ένα απολαυστικό βιβλίο, άλλοτε συγκινητικό, άλλοτε εύθυμο, πολλές φορές και τα δύο ταυτόχρονα.

"Και οι άντρες; Τι ρόλο παίζουν οι άντρες;" (ακούω κάποιους στο ημίχρονο του αγώνα να φωνάζουν από τη γαλαρία) . Ε, καλά, μην είμαστε πλεονέκτες. Για όσο διαρκεί η ανάγνωση μας αρκεί ο ρόλος του αθύρματος, στο παιχνίδι αυτοαναγνώρισης και αυτοσεβασμού (ενίοτε δε και αυτοδικίας!) των κατατρεγμένων γυναικών, που τόσο αγαπάμε και τόσο πληγώνουμε. Θα πάρουμε εκδίκηση άλλη φορά (χεχε). Ίσως στο επόμενο βιβλίο του Παπ, το οποίο περιμένω εναγωνίως!

ΣΤΙΓΜΕΣ

Δεν είναι και άπειροι οι τρόποι συλλογής ευτυχίας. Λίγες οι ευκαιρίες να αποστάξεις μερικές σταγόνες. Αυτό το σαββατοκύριακο όμως ήταν γενναιόδωρο. Μια διαδικτυακή κουβεντούλα στο μπλογκ του "Νουβάντα", μια σύντομη επίσκεψη στο σάιτ του Κορτώ, μερικά χαμόγελα που χρωστάω στον Παπαθεοδώρου, ένα χαμόγελο από τη Μαριτίνα-την τεσσάρων μηνών βαφτισιμιά μου- το χάδι της Σοφίας μου(χωρίς ίχνος κτητικό το "μου"), ο γάμος της φίλης μου της Ιφιγένειας, κάμποσος ελεύθερος χρόνος, η κάψα να πιάσω το μολυβοκόντυλο ξανά, δυο- τρία απρόσμενα τηλεφωνήματα...Μερικές φορές η ζωή φοράει τα κυριακάτικά της. Τουλάχιστον, μερικές φορές τα βλέπουμε εμείς. Πάλι καλά.

Χρωστάω μια δυο βιβλιοπαρουσιάσεις, αλλά σήμερα προτιμώ να κοιτώ την κυριακάτικη φορεσιά της ζωής. Και το λοξό της χαμόγελο.

Ευκαιρία να θυμηθώ και κάποιες ευχαριστίες. Στην ιστοσελίδα http://culturenow.gr/ για την παρουσίαση του "Χειρόγραφου", και τη συμπερίληψή του στις προτάσεις της. Στην Κατερίνα Μανδενάκη που έγραψε στη βιβλιοπαρουσίασή της στο περιοδικό ELLE: "Επιτέλους και ένας Έλληνας βιβλοδέτης στο κυνήγι πανάρχαιων χειρογράφων(....) Αξίζει!". Αλλά και σε όλους αυτούς που διάβασαν το βιβλίο μέσα στον καυτό μήνα Αύγουστο φέρνοντάς το στη λίστα με τα ευπώλητα της σελίδας http://diavaseme.gr/ με τα στοιχεία πωλήσεων του Ελευθερουδάκη. Πιο πολύ όμως χαμογελώ για την άγνωστή μου τηλεφωνήτρια στην εταιρία ERGOPHARM και για την έκπληξη, όταν τηλεφωνόντας για να παραγγείλω οινοπνεύματα για το φαρμακείο, με άρχισε στις ευχαριστίες."Μα δεν έκανα ακόμα παραγγελία", πρόλαβα να ψελλίσω. Το κοκκίνισμα ακολούθησε τη διευκρίνισή της: "Σας ευχαριστώ για τις πέντε υπέροχες μέρες ανάγνωσης και ταξιδιού που μου προσφέρατε". Άγνωστη φίλη αναγνώστρια σε ευχαριστώ κι απο εδώ.

Είναι Κυριακή μεσημέρι. Το Σαββατοκύριακο δεν τελείωσε ακόμα. Να ένας καλός λόγος για να συνεχίσω να χαμογελώ.

Το χειρόγραφο της Πράγας

ΤΟ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΟ ΤΗΣ ΠΡΑΓΑΣ είναι το πρώτο μου βιβλίο, που είχα τη χαρά να το αγκαλιάσει άμεσα ο Ηλίας Λιβάνης. Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα φαντασίας με μπόλικο ιστορικό υπόβαθρο, καρπός διετούς έρευνας σε βιβλιοθήκες και διαδίκτυο. Εξελίσσεται σε δύο χρονικούς άξονες, έναν παροντικό και έναν παρελθοντικό-ιστορικό. έχει να κάνει με το περίφημο χειρόγραφο Βόινιτς, το μοναδικό χειρόγραφο στον κόσμο που δεν έχει ακόμα αποκρυπτογραφηθεί. Το εν λόγω χειρόγραφο βρίσκεται σήμερα στην βιβλιοθήκη Μπέινεκε του πανεπιστημίου του Γέηλ. Μια πληθώρα ιστορικών προσώπων, από ιερείς και απατεώνες, μάγους και αλχημιστές, μέχρι επιστήμονες και αυτοκράτορες ήρθαν σε επαφή με αυτό σε βαθμό που τους έγινε εμμονή. Τα πρόσωπα αυτά παρελαύνουν από τις σελίδες του βιβλίου, λιγότερο ή περισσότερο γνωστά στο ελληνικό κοινό. Η καθαυτό δράση στον παροντικό χρόνο ξεκινάει με τη δολοφονία με τελετουργικό τρόπο του θείου του ήρωα, πράγμα που τον εμπλέκει σε έναν κυκεώνα μυστικών, στις διακλαδώσεις μιας ιδιότυπης παρτίδας σκάκι, με αντάλλαγμα την αλήθεια που κρύβει το μυστικό του χειρόγραφου. Ο βιβλιοδέτης Ορφέας Παλαιολόγος με τη βοήθεια της ιστορικού Σάρκα Μπίλεκ προσπαθεί να εξιχνιάσει το μυστήριο του φόνου του θείου του, που δεν είναι ο μόνος, καθώς ακολουθούν κι άλλοι παρόμιοι. Τα πράγματα μπλέκονται ακόμα περισσότερο όταν στο κυνηγητό ανακατεύονται η μυστική οργάνωση των Καρμπονάρων και το Βατικανό. Την ίδια στιγμή ο Ορφέας πολεμάει τους δαίμονες του παρελθόντος του, που επιστρέφουν ξανά και ξανά στον ύπνο του και εν τέλει στον...ξύπνιο του! Το τέλος του βιβλίου έχει αλεπάλληλες δραματικές κορυφώσεις και απρόσμενες ανατροπές, που ανασκάπτουν το σκηνικό συνολικά.
Θέλω να πιστεύω ότι έγραψα ένα βιβλίο που θα μου άρεσε να διαβάσω και θα χαρώ πολύ να αρέσει το ίδιο και σε άλλους. Τα έως τώρα σχόλια είναι ιδιαίτερα ευνοικά και οι πρώτες κριτικές πολύ καλές. Είναι όμως νωρίς για οποιοδήποτε περαιτέρω σχολιασμό, γι'αυτό θα περιμένω και τις κρίσεις στο νεόκοπο ιστολόγιο μου. Φυσικά θα επανέλθω σύντομα με περισσότερα στοιχεία για το καθαυτό χειρόγραφο Βόινιτς, καθώς και links για όσους ενδιαφέρονται να το ψάξουν περισσότερο. Για την ώρα χαρείτε τα μπάνια σας.