ΔΙΑΒΑΣΜΑΤΑ

Γιώργος Φερεντίνος -

Ο ΕΦΙΑΛΤΗΣ ΤΟΥ ΒΟΣΠΟΡΟΥ

Πρόκειται για την αληθινή (εν μέρει) ιστορία ενός Έλληνα ναυτικού και δη Μεγανησιώτη, όταν το πλοίο στο οποίο είναι μπαρκαρισμένος συλλαμβάνεται στην Πόλη για υποτιθέμενο λαθρεμπόριο από τις τουρκικές αρχές. Ο Γεράσιμος, ο εν λόγω ναυτικός, μαζί με τους συναδέλφους του μπαίνει σε μια δικαστική περιπέτεια, που τελικά τον οδηγεί στις φυλακές του Μπαϊράμ Πασά. Με αφορμή αυτό το γεγονός ο συγγραφέας αφηγείται μια ιστορία που θυμίζει "Εξπρές του Μεσονυχτίου", βρίσκοντας αφορμή να μιλήσει για ανθρωπιά, ελευθερίες, φιλίες, έρωτα αλλά και βία, αδικία, διαφθορά. Η γλώσσα του κειμένου μυρίζει από την πρώτη σελίδα θάλασσα, ιδρώτα και κατράμι. Οι τοπικοί και ναυτικοί γλωσσικοί ιδιωματισμοί δένουν απόλυτα με το ύφος. Βέβαια ο ήρωας μιλάει περισσότερο λογοτεχνικά απ' όσο θα περίμενε κανείς από ένα θαλασσόλυκο, αλλά αυτό τον φέρνει πιο κοντά στο "καββαδιακό" μοντέλο. Ο συγγραφέας μέσω του ήρωά του δε χαρίζεται ούτε στο τουρκικό καθεστώς "δικαιοσύνης", ούτε όμως και στο αντίστοιχο ελληνικό. Εντούτοις κάποιες εξάρσεις πατριωτισμού ή εθνικισμού θα μπορούσαν να λείπουν αν και, στο βαθμό που η αφήγηση ενσωματώνει αληθινές μαρτυρίες, δεν ξέρω πόσο εύκολο θα ήταν κάτι τέτοιο. Η απόδραση που κορυφώνει τη δραματοποίηση είναι προβλέψιμη (ο Γεράσιμος αφηγείται την περιπέτειά του εν μέσω ουζοκατάνυξης μετά από χρόνια), αλλά λυτρωτική. Τελικά αυτό που μένει είναι μια νοσταλγική διάθεση, η περιγραφή μιας εποχής που παρά τις κακοτοπιές της (ή ακριβώς λόγω αυτών) ατσάλωνε χαρακτήρες και η απόρριψη των κοινωνικών δομών όπως αυτές έχουν διαμορφωθεί από τους κρατούντες. Σημειώνει ο συγγραφέας : "Όχι. Δεν μπορώ να γυρίσω τον κόσμο τούμπα. Μα μπορώ να γράψω, μπορώ να τραγουδήσω, να σφυρίξω, να χορέψω, να ζωγραφίσω (...) Έχω διέξοδο!". Μα κάπως έτσι γυρίζει ο κόσμος τούμπα, ας μου επιτραπεί να προσθέσω!

Φίλε και συντοπίτη Γιώργο εύχομαι να'ναι καλοτάξιδο το βιβλίο σου και να μας δώσεις και στο μέλλον κι άλλες μεγανησιώτικες ιστορίες, απ' αυτές "που δεν έχουν αρχή και τέλος".

Θοδωρής Παπαθεοδώρου -

ΜΕ ΛΕΝΕ ΜΑΙΡΗ ΚΙ ΕΙΜΑΙ ΚΑΛΑ...

Με λένε Παναγιώτη κι είμαι ακόμα καλύτερα μετά την ανάγνωση του μυθιστορήματος του Παπαθεοδώρου (Παπ- χάριν συντομίας). Μπροστά στα μάτια μας εκτυλίσσονται οι πονεμένες ιστορίες τριών γυναικών που "καταφέρνουν" να μείνουν χωρίς άντρα την ίδια ακριβώς ημέρα. Για μεγάλο μέρος του βιβλίου οι ζωές τους κινούνται παράλλληλα και η κατεύθυνση της κίνησης είναι ...κατά διαόλου! Η παντρεμένη με παιδιά, η αδικημένη επιστήμονας και η λολίτα περνούν από μπροστά μας με το χέρι σε έκταση προς ελεημοσύνη άντρα. Οι κωμικοτραγικές τους υπάρξεις δίνουν την ευκαιρία στον Παπ. να ξετυλίξει μια ευρεία γκάμα χιουμοριστικών χρωμάτων, χωρίς όμως ποτέ να στερεί τις ηρωίδες του από τη θωπεία (με την καλή και κυρίως με την κακή έννοια). Είναι πράγματι δύσκολο για έναν άντρα συγγραφέα να σκιαγραφήσει τόσο λεπτομερώς τους χαρακτήρες γυναικών, τις φιλοδοξίες, τις ενοχές, τις φοβίες, τις ευαισθησίες και τα όνειρά τους. Για κάποιον που έχει σπουδάσει όμως "εμπειρική κοινωνιολογία των φύλων στα κυλικεία του Δημοκρίτειου" γίνεται παιχνιδάκι. Το ανεξάντλητο και ευφυές χιούμορ του Παπ. φτάνει για να υπερκεράσει κάθε συγκινησιακό εμπόδιο και να θρονιαστεί στα σύνορα με το σαρκασμό (προς δυσμάς) και την ειρωνία (νομίζω προς το βορά). Και είναι αυτή η όμορη συνύπαρξη που τον σελώνει να ρίξει τις ηρωίδες του στο μίξερ του συναπαντήματος. Γιατί όπως υποστηρίζει και η μετα-ευκλείδια γεωμετρία, δύο παράλληλες ευθείες έχουν άπειρα κοινά σημεία. Συνεπάγεται ότι: οι γυναίκες αυτές πέφτουν η μία πάνω στην άλλη (αφού έχουν προλάβει να πέσουν στον Καιάδα της απόγνωσης). Εξάλλου το λέει ο άνθρωπος: "Δεν υπάρχουν ξένες. Μόνο φίλες που δεν έχουν ακόμα συναντηθεί..." Κι όχι μόνο το λέει, αλλά βάζει και άντρα να το πει. Αυτό κύριε Παπ. είναι αιρετικά σαρκαστικό! Γενικά ήταν ένα απολαυστικό βιβλίο, άλλοτε συγκινητικό, άλλοτε εύθυμο, πολλές φορές και τα δύο ταυτόχρονα.

"Και οι άντρες; Τι ρόλο παίζουν οι άντρες;" (ακούω κάποιους στο ημίχρονο του αγώνα να φωνάζουν από τη γαλαρία) . Ε, καλά, μην είμαστε πλεονέκτες. Για όσο διαρκεί η ανάγνωση μας αρκεί ο ρόλος του αθύρματος, στο παιχνίδι αυτοαναγνώρισης και αυτοσεβασμού (ενίοτε δε και αυτοδικίας!) των κατατρεγμένων γυναικών, που τόσο αγαπάμε και τόσο πληγώνουμε. Θα πάρουμε εκδίκηση άλλη φορά (χεχε). Ίσως στο επόμενο βιβλίο του Παπ, το οποίο περιμένω εναγωνίως!