ΙΑ) ΜΙΑ ΠΑΡΤΙΔΑ ΣΚΑΚΙ
Αννίβας λέγεται ο ήρωας τούτου του βιβλίου. Αννίβας και ο συγγραφέας. Μερικές φορές, Αννίβας και ο αναγνώστης. Δεν μπορώ να σας πω περισσότερα για το δημιουργό αφού ο ίδιος προτίμησε τη φιλολογική ανωνυμία του ψευδώνυμου Αννίβας Αννίβα Αρνέλλος, το οποίο, δε σας κρύβω, αντιστάθηκε σε όλες τις προσπάθειες αναγραμματισμού στις οποίες με ώθησε η περιέργειά μου.
Το μυθιστόρημα μιλάει για έναν μαχητικό έρωτα ανάμεσα στον ήρωα που είναι βαμπίρ και άρα αθάνατος και την Ελίζα, μια γυναίκα που ξέρει να παίζει το παιχνίδι. Και ποιο είναι αυτό το ερωτικό παιχνίδι; Μα η «Αθάνατη Παρτίδα»! Ναι, εκείνη που έπαιξαν ο Άντερσεν με τον Κιζερίτσκυ, οι κινήσεις της οποίας εμπνέουν τις συγγραφικές μανούβρες. Κάθε κίνηση της παρτίδας αντιστοιχεί σε ένα σύντομο κεφάλαιο που καταγράφει κάποιους παραλληλισμούς.
Η γραφή χρησιμοποιεί μια πληθώρα ρητών, τσιτάτων, αφορισμών και ακόμα ακέριων παραγράφων από γνωστά χείλη (φιλοσόφων, συγγραφέων, ποιητών, σκακιστών), η προέλευση των οποίων βέβαια δεν αποκρύβεται. Έτσι φανερώνεται και η γενικότερη κουλτούρα του συγγραφέα που δηλώνει «δικηγόρος και σκακιστής». Αυτό που δεν μπορεί να αποφύγει όμως το μυθιστόρημα είναι ο άκρατος βερμπαλισμός και ένα είδος λογοτεχνικής επιδειξιομανίας που το κάνουν δύσβατο ακόμα και στον Καλοπροαίρετο αναγνώστη.
Δείτε ένα απόσπασμα από το κεφάλαιο 3)…Βθ4+ :
«Η Ελίζα πάντα ταξίδευε νύχτα στο αρχιπέλαγος της ζωής της. Αδιαφορούσε που τα νυχτερινά καράβια θαλασσοπορούν αργά. Στο ταξίδι της ζωής προτιμούσε τη μουσικότητα της νύχτας από την πλαστικότητα της μέρας, τη φαντασμαγορία από το θέλγητρο, τους ρεμβασμούς από την πραγματικότητα. Υπήρχε μια μεγάλη γαλήνη μαρασμού (μήπως ήταν η καρδιά της;) που το φως της μέρας την εμπόδιζε να είναι πένθιμη, αλλά η Ελίζα την ήθελε πένθιμη (μήπως ήταν η ψυχή της;)»
Στο τέλος της παρτίδας βέβαια δεν κερδίζει απαραίτητα ο νεκροζώντανος λευκός, κι ας κάνει ματ με θυσία ντάμας. Κερδίζει μέσα από την ήττα της η ρομαντική Ελίζα. Ίσως και η ρομαντική παρτίδα που ξαναγράφεται σε κάθε έρωτα. Έτσι δεν είναι αγαπητέ Αννίβα;
Βαθμολογία: 6,5
ΙΒ) ΣΚΑΚΙ ΚΑΙ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ
Ο Χρήστος Κεφαλής δεν είναι άγνωστος στους φίλους του περιοδικού, φαντάζομαι ούτε και το συγγραφικό του έργο. Το «Σκάκι και Κουλτούρα» αποτέλεσε μια πρωτότυπη προσπάθεια για τα ελληνικά δεδομένα, ώστε το σκάκι να δείξει τις απειροστές του προεκτάσεις εκτός των 64 τετραγώνων και γι’ αυτό το λόγο και μόνο μπορεί να χαρακτηριστεί αξιέπαινη.
Το βιβλίο είναι μια μελέτη του συσχετισμού του παιχνιδιού με τη φιλοσοφία και δη τη διαλεκτική, τη φυσική, την τέχνη και την αισθητική. Στο μεγαλύτερο μέρος του ο συγγραφέας έχει κάνει καλή δουλειά, κάνοντας το σύγγραμμα ενδιαφέρον και για κάποιον μη σκακιστή, αφού φαίνεται να κατέχει άριστα την προβληματική της διαλεκτικής, όσο φυσικά και τις…αρχές της κβαντομηχανικής. Επιμέρους διαφωνίες που έχω δεν θα τις καταθέσω εδώ, εκτός ίσως από το γεγονός ότι θα προτιμούσα ένα πιο ανάλαφρο στυλ γραφής που θα έκανε το κείμενο λιγότερο «επιστημονικό» και περισσότερο φιλικό.
Φυσικά ένας τόμος δεν μπορεί να καλύψει έτσι απλά όλη τη γκάμα των πραγμάτων με τα οποία μπορεί να συγκριθεί το σκάκι, πράγμα που κάνει το όλο εγχείρημα να μοιάζει ημιτελές. Στην ουσία είναι σκοπίμως επιλεκτικό. Αυτό που μου αρέσει σε τέτοια βιβλία είναι πως γίνονται σκαπανείς. Ανοίγουν δρόμους και σου κλείνουν το μάτι. Ιδού η οδός. Αν έχεις κάτι να μας πεις, συνέχισε.
Βαθμολογία: 7
ΙΓ) ΣΚΑΚΙΣΤΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ
Κάτω από το μεγαλεπήβολο αυτό τίτλο (υπάρχουν και πιο βαρύγδουποι βέβαια, με τη λέξη «Βίβλος» μέσα!) συναντά κανείς την πρώτη προσπάθεια στην Ελλάδα να συγκεντρωθούν, να αξιολογηθούν, να καταγραφούν, να κατανεμηθούν και να προβληθούν εγκυκλοπαιδικά και όχι μόνο στοιχεία της σκακιστικής ιστορίας, ξένης και ελληνικής.
Και σε αυτό το βιβλίο του ο Χρήστος Κεφαλής παραθέτει αρκετό υλικό που αποτελεί χρήσιμη υποθήκη γνώσεων για τους σκακιστές. Βιογραφίες, γεγονότα, ανέκδοτα, χρονολογίες, αλλά και κανόνες για το σκάκι, κρίσιμες θέσεις, αναφορές στο καλλιτεχνικό σκάκι. Δε λείπουν φυσικά οι παρτίδες, τα διαγράμματα, οι στατιστικοί πίνακες, αλλά και τα πρόσωπα, αυτά σημαντικών σκακιστών αλλά και μη σκακιστών που τίμησαν το άθλημα λόγω, έργω ή διανοία. Βέβαια, κάποια από τα στοιχεία είναι παρμένα αυτούσια από το προαναφερθέν βιβλίο, αλλά έτσι συμβαίνει με τις εγκυκλοπαίδειες, ερανίζονται από παντού.
Συνοπτικά, μια σημαντική εργασία που θα αποτελέσει σημείο αναφοράς για κάθε Έλληνα σκακιστή.
Βαθμολογία: 7,5
ΙΔ) MISCELLANY
Εκτός των προηγούμενων έχω σταχυολογήσει και κάποια ακόμα βιβλία που είτε δεν είχα την ευκαιρία (ή την τύχη) να διαβάσω είτε ανήκουν σε μια πιο ειδική κατηγορία και ως εκ τούτου δεν θα τα βαθμολογήσω. Τα στοιχεία που παραθέτω τα έχω λάβει από διάφορες πηγές, τις οποίες μπορώ να παρουσιάσω αν μου ζητηθεί. «Η Παρτίδα» του Α. Σχοινά είναι μια σύντομη νουβέλα όπου με χιούμορ ο συγγραφέας του περιγράφει τις ψυχολογικές του μεταπτώσεις πάνω σε μια παρτίδα που θεωρούσε κερδισμένη, μα δεν ήταν καθόλου τέτοια. Χρήσιμη περιγραφή για τους περισσότερους από μας τους καραμαζέττες.
Το «Μια φορά κι έναν καιρό ήταν το σκάκι» είναι ένα ενδιαφέρον και διδακτικό παραμύθι που έγραψαν ο Κ. Γιουβαντσιούδης και η Ειρήνη Μουσιάδου με στόχο να μάθουν τα παιδιά σκάκι με διασκεδαστικό τρόπο. Κάποια αποσπάσματα από το βιβλίο εισήχθησαν στο βιβλίο της Γλώσσας της Ε’ Δημοτικού. Διαβάστε το. Όσοι από σας δεν θα μάθετε ποτέ σκάκι, τουλάχιστον θα μάθετε ανάγνωση.
«Η Σκακίστρια» της Μπερτίνα Χένριχς αποτελεί ένα ακόμα παράδειγμα αυτού που θα ονομάζαμε γυναικεία λογοτεχνία. Αφορά στην ιστορία μιας γυναίκας που κάποια στιγμή στη ζωή της τη γοητεύει το σκάκι και τα ελληνικά νησιά. Όπως κάθε φυσιολογικό άνθρωπο πάει να πει. Η Ελένη, η ηρωίδα συγκρούεται με το περιβάλλον της και το σκάκι αποτελεί, όχι απλά διαφυγή μα συνοδοιπόρο της, κι ό,τι καταλάβατε -καταλάβατε. Περισσότερα δε λέω γιατί κάθε φορά που γράφω για γυναίκες σκακίστριες όλο και κάποιος με βρίζει.
Τέλος στο μυθιστόρημα «Το Χειρόγραφο της Πράγας» ο ήρωας, πρώην σκακιστής, πασχίζει να ξεσκεπάσει ένα μυστικό αιώνων, λύνοντας ένα σκακιστικό γρίφο που είναι κρυμμένος σε ιστορικά μνημεία της βοημικής πόλης. Το πρωτόλειο του υποφαινόμενου δεν μπορεί να βαθμολογηθεί από τον…υποφαινόμενο, έτσι δεν είναι;
Φυσικά βιβλία με σκακιστική θεματολογία δε θα σταματήσουν ποτέ να γράφονται, ελπίζω ούτε και να διαβάζονται. Άρα, επιφυλάσσομαι να ξαναγράψω για βιβλία και σκάκι.
Άκουσα «ωχ-ωχ!» από τη γαλαρία, ή μου φάνηκε;
BEL
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου