Η ΑΛΕΠΟΥ ΚΑΙ ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ

"Η αλεπού δε χώραγε να περάσει από την τρύπα, έδεσε και κολοκύθες στην ουρά της!"

Τάδε έφη φίλος φίλου. Και για όσους δεν κατάλαβαν η αλεπού είμαι... ελόγου μου! Τελικά βρήκα λίγο χρόνο για να γράψω για βιβλία, τουλάχιστον για αυτά του τελευταίου ένα-ενάμισο μήνα (πάνω- κάτω). Οπότε...

1) ΕΥΜΕΝΙΔΕΣ, Τζόναθαν Λίτελ, εκδ. Λιβάνη.

Το πρώτο πράγμα που σε τρομάζει είναι ο όγκος του βιβλίου. Ακολουθούν πυκνές γραμμές, ανύπαρκτα περιθώρια, γραμματοσειρά μικρότερη από τα αυγά της Drosophilla, που εξετάζαμε στο μικροσκόπιο της Βιολογίας. Μετά έρχονται τα γερμανικά και δη της μιλιταριστικής φρασεολογίας (αυτό το έλυσα με φωτοτυπία του σχετικού επίμετρου, δεν είχα άλλη επιλογή). Αρχίζεις να κουράζεσαι κάπου στη σελίδα 12. Κοιτάς πόσες απομένουν (ανησυχητικό σημάδι από μόνο του) και διαπιστώνεις ότι είναι μόνο 939. Κι όμως... Όχι μόνο το τέλειωσα ο μαζοχιστής, αλλά μου άρεσε κιόλας. Ίσως ένα μέρος του ντόρου που έγινε για τον ποταμό του Λίτελ να μην ήταν άσκοπος. Κι αυτό που κάνει το βιβλίο να ξεχωρίζει δεν είναι μόνο το ενδιαφέρον θέμα του (η θέαση της ναζιστικής θηριωδίας από τη σκοπιά του θύτη), αλλά και η όμορφη πένα του συγγραφέα. Ναι, ο άνθρωπος γράφει καλά. Και είναι το πρώτο του μυθιστόρημα. Αλλά και πόσες λεπτομέρειες! Στην αρχή νομίζεις φανταστικές. Μετά όμως διαπιστώνεις ότι η έκρηξη δολιοφθοράς π.χ. την τάδε μέρα στο κυβερνείο του Κιέβου, δε μπορεί να είναι γέννημα φαντασίας. Το έψαξα. Και ήταν γεγονός. Και τότε τρόμαξα ακόμα περισσότερο. Δε μπορώ να φανταστώ πόσα χρόνια του πήρε να συλλέξει και να συρράψει τόσα πραγματολογικά στοιχεία, ενσωματώνοντας τον ήρωά του στο ζοφερό σκηνικό, αλλά ομολογώ ότι εντυπωσιάστηκα. Πάντως ο ομοφυλόφιλος ήρωας δεν είναι από τους χαρακτήρες που αγαπά κανείς. Δε μπορείς να συμπάσχεις μαζί του. Δε μπορείς όμως εύκολα να αρνηθείς τη γοητεία των ένοχων εξομολογήσεών του.

2)Η ΖΩΗ ΤΟΥ ΛΑΘΑΡΙΓΙΟ ΤΟΡΜΕΣ, Αγνώστου, εκδ. Printa

Ένα κλασικό έργο, αγνώστου πατρός, του 16ου αιώνα. Το πρώτο του είδους που ονομάστηκε "πικαρέσκο". Πικάρο είναι ο αλήτης, ο περιπλανώμενος, ενίοτε ο τυχοδιώκτης. Δε σας κρύβω ότι το "ανακάλυψα" σχετικά αργά, πριν ένα χρόνο περίπου. Αφορά στη ζωή (όση δηλαδή διασώθηκε από την εκκλησιαστική λογοκρισία) ενός μικρού φτωχοδιάβολου στην Ισπανική επαρχία. Ο Λαθαρίγιο, μπάσταρδος γιός πόρνης, αλλάζει τόπους, αφέντες και συμπεριφορές για να κατορθώσει να επιβιώσει. Στη σαπίλα της κοινωνικής ζωής της εποχής του( η οποία εντούτοις είναι νηπιαγωγείο μπροστά στη σημερινή) αντιπαραβάλει την πονηριά και τη στυγνότητα. Είναι ένα γερασμένο παιδί που σκάβει με τα νύχια του και το χιούμορ του το κουφάρι της υποκρισίας. Η ειδυλλιακή εποχή των άμεμπτων ιπποτών και των αειπάρθενων δεσποσυνών είχε πια περάσει ανεπιστρεπτί. Τη συνέχεια θα την αναλάμβανε ο Θερβάντες.

3)ΦΟΡΜΟΛΗ, Άρναλντουρ Ιντρίντασον, εκδ. Λιβάνη

Ένας βασανισμένος χαρακτήρας αστυνομικού, που σιχαίνεται τη ζωή του περισσότερο απ' όσο εμείς αυτούς που κυνηγάει. Ένας αξιοπερίεργος φόνος, σε μια αξιοπερίεργη χώρα (Ισλανδία), όπου σχεδόν ποτέ δε συμβαίνει τίποτε αξιοπερίεργο. Βιασμοί, ναρκωτικά, απάτες, μυστικά. Εν ολίγοις μια καθώς πρέπει αστυνομική ιστορία. Το τέλος βέβαια, εύκολα προβλέψιμο, αν κι απ' ό,τι φαίνεται στη σύγχρονη αστυνομική πλοκή μετράει περισσότερο η σκιαγράφηση των χαρακτήρων και της κοινωνικής σήψης και λιγότερο η λύση ενός μυστηρίου. Προφανώς λόγω της προσπάθειας της αστυνομικής να εισέλθει στα σαλόνια της "ορθόδοξης" λογοτεχνίας. Μου λείπει όμως λίγο η διαδικασία "βρες το δολοφόνο". Ίσως κάτι πρεπει να κάνω γι' αυτό(χμμμ...) .

4)ΚΡΕΜΑΛΑ, Νίκος Παργινός, εκδ. Άγκυρα

Ένα βιβλίο που περίμενε υπομονετικά καιρό στο ράφι των "προς ανάγνωση". Ένα βιβλίο με χιούμορ, άλλοτε πικρό κι άλλοτε αλμυρό ( τόσο που να φτάνει στη μεθόριο του σουρρεαλισμού), με ευαισθησία, με μερικές έξυπνες ιδέες και, κυρίως, με όλη την ορμή του πρωτόλειου. Πρόκειται για μια σπουδή πάνω στη φιλία και τη δοκιμασία της αντοχής της στο χρόνο, αλλά και στην ίδια την απώλεια. Την παράσταση κερδίζουν ορισμένοι δευτερεύοντες χαρακτήρες, όπως ο τραγελαφικός ντεντέκτιβ. Θα επιθυμούσα πιο δραστικό ρόλο του ήρωα-συγγραφέα- αφηγητή, ίσως και διαφορετικό τέλος. Όμως αυτό που μένει από το σύνολο είναι μια αίσθηση φρεσκάδας. Και επειδή ο Νίκος εκτός των άλλων είναι κοντοχωριανός (Κερκυραίος) και μπλόγκερ, να του ευχηθώ κάθε επιτυχία στη νέα του συγγραφική περιπέτεια.

5)ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΕΠΙ ΧΑΡΤΟΥ, Ουμπέρτο Έκο, εκδ. Ελληνικά Γράμματα

Όταν ένας άνθρωπος έχει στις βιβλιοθήκες του 30.000 τόμους, τότε πρέπει να είμαστε πρόθυμοι να τον ακούσουμε να μιλάει για βιβλία. Τούτη όμως τη φορά το κάνει από μια διαφορετική σκοπιά. Όχι αυτή του βιβλιόφιλου, μα εκείνη του βιβλιομανή. Αυτού δηλαδή που είναι έτοιμος να πει ψέματα, να κλέψει ή ακόμα και να σκοτώσει για να αποκτήσει -προσέξτε, όχι απαραίτητα να διαβάσει!- ένα σπάνιο βιβλίο. Αυτή η συλλογή διαλέξεων και άρθρων βέβαια δεν είναι οι καλύτερες συγγραφικές στιγμές του αγαπημένου Ιταλού. Το ιδιότυπο χιούμορ του όμως δε λείπει, κάνοντας ευχάριστη την ανάγνωση ακόμα κι όταν αυτή προχωράει στα δύσβατα μονοπάτια των βιβλιοσυλλεκτών, των σπάνιων χειρογράφων και των δημοπρασιών, ή ακόμα και σε παιγνιώδη μελλοντολογικά σενάρια. Δεν ξέρω αν είμαι μουρλός ή βιβλιομανής ή ένα τίποτα. Ομολογώ όμως με συντριβή ότι δεν έκλεψα το συγκεκριμένο βιβλίο. Σκοπεύω εντούτοις- δοθείσης της ευκαιρίας- να καταστρέψω όλα τα υπόλοιπα αντίτυπα, εκτός από το δικό μου...

6) α)ΟΙ ΑΠΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ, D.C.Lindberg, Πανεπιστημιακές εκδ. ΕΜΠ

β) ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΤΟ ΛΕΜΕ ΕΠΙΣΤΗΜΗ, A.F.Chalmers, Πανεπιστημιακές εκδ. Κρήτης

Δύο πολύ καλά βιβλία για την ιστορία και τα θεωρητικά ρεύματα που σχημάτισαν αυτό που ονομάζουμε σήμερα επιστήμη. Το πρώτο κάνει μια σκιαγράφηση της επιστήμης από τον Αριστοτέλη έως και το Μεσαίωνα, ενώ το δεύτερο εξετάζει τη σκέψη της νεωτερικής εποχής (μετά το Γαλιλαίο και το Νεύτωνα). Χωρίς περιττά φληναφήματα και πομπώδεις ακαδημαϊσμούς, αλλά και χωρίς να εκπίπτουν σε μια εκλαϊκευτική λογική του συρμού, δίνουν γλαφυρά το περίγραμμα της θεωρητικής σκέψης των επιστημών ανά τους αιώνες. Το προτέρημα του Lindberg είναι η αντικειμενικότητα και το ότι ρίχνει άπλετο φως στη σχέση επιστήμης-θρησκείας. Στα συν του Chalmers πρέπει να αναφερθεί το χιούμορ και τα άκρως κατατοπιστικά παραδείγματα. Ωστόσο, επειδή ίσως η Επιστήμη στηρίζεται στην πιθανότητα και όχι στη βεβαιότητα, κανείς από τους δύο δεν κατορθώνει να την ορίσει! Περίεργο πράμα. Μάλλον χρήζει περαιτέρω επιστημονικής ανάλυσης.

7) ΤΙ ΕΙΔΕ Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΤΟΥ ΛΩΤ;-(save the best for last) ,Ιωάννα Μπουραζοπούλου, εκδ. Καστανιώτη

Ταλαιπωρήθηκα λίγο να βρω το συγκεκριμένο βιβλίο. Τι κρίμα! Θα έπρεπε να βρίσκεται παντού στις μπροστινές προθήκες. Δεν ξέρω τι πωλήσεις μπορεί να έχει κάνει, αλλά υποψιάζομαι. Τέλοσπάντων. Πρόκειται για μια μελλοντολογική αλληγορία, ένα φαντασιακό παραμύθι, που οικοδομεί μια νέα Γη. Αυτή μετά την "Υπερχείλιση", όπου ο χάρτης στην Ευρώπη έχει αλλάξει και ένα παράξενο και υπερπολύτιμο αλάτι αναβρύζει από την περιοχή της Νεκράς Θάλασσας. Μια ομάδα ανθρώπων γύρω από τον Κυβερνήτη της -ιδιωτικής πια- αλατοφόρου επαρχίας, πυροδοτεί μετά τον αιφνίδιο θάνατό του ένα ντόμινο αποκαλύψεων. Το ψέμα, η μισαλλοδοξία, η εμπάθεια, η λαγνεία, ο αλληλοσπαραγμός και όλος ο υπόλοιπος βόρβορος της ανθρώπινης ψυχής, ξεδιπλώνονται μαεστρικά. Μια ακόμα αινιγματική φυσιογνωμία, στο Παρίσι αυτή τη φορά, εξαναγκάζεται να ερμηνεύσει μακρόθεν τις πρωτογονικές συμπεριφορές των περιώνυμων εποίκων και ταυτόχρονα να μακρύνει τη σκιά του! Μπερδευτήκατε; Σας το είπα, πρόκειται για έναν άλλο κόσμο. Το τέλος είναι έξυπνο, ανατρεπτικό και άκρως συμβολικό. Όχι εντελώς απρόβλεπτο, μα αυτό έχει λίγη σημασία. Η καλολαξευμένη γραφή της Μπουραζοπούλου και το αλλόκοτο σύμπαν της που καταφέρνει να ρουφήξει τον αναγνώστη, δεν του αφήνουν περιθώρια ορθολογισμών. Ένα ονειρικό μυθιστόρημα που θα πρέπει να κάνει τη συγγραφέα περήφανη και άλλους (μεταξύ των οποίων κι εμένα) ζηλιάρηδες- με την πιο ευγενή χροιά του όρου. Κυρία Μπουραζοπούλου, καταθέτω τα σέβη μου. Ή όπως λένε και μερικοί ειδήμονες βιβλιοφάγοι: respect!