Δευτέρα 16 Νοεμβρίου 2009

ΤΑ ΟΝΕΙΡΑ ΤΩΝ ΕΡΑΣΤΩΝ

Ποτάμι βουερό ο χρόνος. Ασύλληπτη έννοια ο έρημος τόπος που ανοίγει αέναα μπροστά μας. Η μόνη αποτίμηση του χρόνου που μπορεί να γίνει είναι αυτή που αφορά στα ραγίσματα πάνω στο γυαλί της ζωής μας. Κάθε επέτειος δεν κάνει τίποτε άλλο από το να μετράει ραγισματιές και να στιλβώνει μνήμες. Τούτο το χωνευτήρι δεν αφήνει άφθαρτους μήτε τους ήρωες. Και να τι απέγιναν μερικοί από τους τελευταίους μας.

Τη νύχτα της 17ης Νοέμβρη του 1973 ένας άνθρωπος στο μπαλκόνι του τότε ξενοδοχείου "Ακροπόλ Παλλάς" (σήμερα είναι κρατικό κτήριο), κινηματογραφούσε συγκλονισμένος τα τεκταινόμενα στην Πατησίων, μπροστά στο Πολυτεχνείο. Τα αμοντάριστα πλάνα φυγαδεύτηκαν μετά στην Ολλανδία για να διασωθούν από την χουντική λογοκρισία. Το φιλμ παίχτηκε δύο μέρες αργότερα και τράβηξε τα βλέμματα του εκτός Ελλάδας κόσμου. Το ίδιο φιλμ αποτέλεσε το ντοκιμαντέρ "Εδώ Πολυτεχνείο", που βρίσκεται ολόκληρο (κάπου 95') στα αρχεία της ΕΡΤ, μα που προβάλεται μόνο αποσπασματικά.








Ο άνθρωπος εκείνος που φιλμάρισε τη συγκλονιστική στιγμή όπου το τανκ συνθλίβει την πύλη του Πολυτεχνείου ήταν ένας Ολλανδός δημοσιογράφος, ανταποκριτής στην Ελλάδα, ο Άλμπερτ Κουράντ (ή Κοεράντ). Σήμερα, μακριά από την ελληνική πραγματικότητα, ζει ως συνταξιούχος στη χώρα του. Ο κύριος Κουράντ όμως είχε ελληνίδα γυναίκα και απέκτησε έναν γιο που ζει και εργάζεται στην Ελλάδα. Περισσότερα δεν γράφω για το γιο, αφενός γιατί μπορεί να επέμβει η Αντιτρομοκρατική, αφετέρου γιατί με απείλησε ότι θα "χακάρει" το μπλογκ μου. Να πω μόνο ότι έχω το προνόμιο να με τιμάει με τη φιλία του.

Στο φιλμ ακούγονται και οι τρεις φωνές των εκφωνητών του ραδιοσταθμού που είχε στηθεί από τους φοιτητές. Δύο αντρικές και μια γυναικεία. Ήταν ο Δημήτρης, ο Λάμπρος και η Μαρία.

Η πρώτη ανδρική φωνή, περισσότερο γνωστή, ανήκει στον Δημήτρη Παπαχρήστο, συγγραφέα, αρθρογράφο στο ΕΘΝΟΣ και παραγωγό ραδιοφώνου (τι άλλο;!). Πρόκειται για τον άνθρωπο που τις προάλλες συνέλαβαν τα ΜΑΤ επειδή αντέδρασε για την παρέμβασή τους σε χώρο όπου γινόταν παρουσίαση βιβλίου. Τι είχες Δημήτρη, τι είχα πάντα... Έχει γράψει δύο ποιητικές συλλογές και κάμποσα πεζά με βιωματικές αναφορές. Απ' αυτά "Ο Νηρέας ο Βάρας" ανέβηκε στο σανίδι (με τον Γ.Αρμένη, θαρρώ). Ο Δημήτρης λοιπόν τράβηξε το δρόμο του αριστερού διανοούμενου, μάλλον μακριά από τα κόμματα.


Ο δεύτερος άντρας, πολύ λιγότερο γνωστός στο ευρύ κοινό ήταν ο Λάμπρος Παπαδημητράκης, που από τότε ασχολιόταν με το σινεμά. Τελικά έγινε σκηνοθέτης, ενώ έπαιζε ως ηθοποιός και στις "Μέρες του '36" τουΘ. Αγγελόπουλου. Σήμερα βρίσκεται στην Κύπρο, όπου αρθρογραφεί και δραστηριοποιείται στον αγώνα για την επανένωση του νησιού, εμφανίζοντας μια έντονη ακτιβιστική και -τολμώ να πω- εθνικιστική στάση.

Για το Μαράκι το Δαμανάκι, δεν είναι ανάγκη να γράψω πολλά. Αρκεί η προβολή που έχει αποκτήσει τόσα χρόνια εξαργυρώνοντας έτσι τα ρίγη που έσπειρε τότε η φωνή της. Μετά την πολιτική πορεία της στους κόλπους του ΚΚΕ, βρήκε κι αυτή το δρόμο της προς την εξουσία. Βέβαια στο πρώτο κυβερνητικό σχήμα δεν αξιώθηκε να αποκτήσει θώκο, μα η φιλοδοξία της μπορεί φαντάζομαι να περιμένει καρτερικά μέχρι τον πρώτο ανασχηματισμό. Τριάντα έξι χρόνια άντεξε, τί είναι ένα- δυο ακόμα;


Κάπως έτσι γερνούν οι ήρωες. Κάπως έτσι πληθαίνουν οι ρυτίδες στα πρόσωπα και, καμιά φορά, στα μυαλά. Και τί απομένει όταν μαραίνονται τα στεφάνια στη γρανιτένια ασώματο κεφαλή; Ίσως τελικά μένουν τα συνθήματα που, άπαξ και εκστομιστούν, έχουν την κακή συνήθεια να συμβολοποιούνται και να γίνονται διαχρονικά. "Ψωμί" δε φωνάζουν σήμερα οι κάθε λογής συμβασιούχοι; "Παιδεία" δεν αποζητούν οι απελπισμένοι, φουκαριάρηδες και χωρίς μέλλον φοιτητές; Και "Ελευθερία" δε σκούζουν όσοι από μας συνειδητοποιούν ότι τα τανκς δεν είναι ο μόνος τρόπος για να φοβίσεις, να κάμψεις, να εκμαυλίσεις, να αλλοτριώσεις, να περιχαρακώσεις και να αδρανοποιήσεις τις συνειδήσεις και τις ατομικές και συλλογικές ελευθερίες;

Πρέπει ωστόσο, όταν έρθει η ώρα, να βρω έναν τρόπο να εξηγήσω στα παιδιά μου πόσα πολλά χρωστάνε, όχι τόσο στους ήρωες, όσο στους ηρωϊσμούς μιας εποχής. Της εποχής που δεν αρνήθηκε τα όνειρά της, ακόμα κι όταν αυτά έγιναν εφιάλτες.






11 σχόλια:

Emmanuel Manolas είπε...

Καλή δημοσιογραφική δουλειά με μια εντυπωσιακή αποκάλυψη, που εξηγεί την στιβαρότητα των απόψεων του ΦΚ.

Θα στοιχημάτιζα πάντως ότι πολλούς αγωνιστές της εποχής εκείνης δεν θα τους εντοπίσει η έρευνα, γιατί έκαναν αυτό που θεωρούσαν σωστό και μετά χάθηκαν μέσα στον λαό.

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΟΝΙΔΑΡΗΣ είπε...

@alkinoos
Πράγματι, έχεις απόλυτο δίκιο. Καλύτερα δε θα μπορούσε να διατυπωθεί. Γιατί όταν αγωνίζεσαι γι' αυτό που θεωρείς δίκαιο, δεν ψάχνεις για πληρωμές, ούτε για ανδριάντες. Ίσως κάποια στιγμή να άξιζε τον κόπο να μάθουμε τι απέγιναν όλοι αυτοί οι Ελεύθεροι Πολιορκημένοι του Πολυτεχνείου.

Schrödinger's Cat είπε...

Μόνο που ο γιος ξέπεσε στους Αμπελόκηπους....

Ανώνυμος είπε...

Tom

Ο αγώνας τους δεν πρέπει να ξεχαστεί και να αμαυρωθεί. Εμείς θα είμαστε σήμερα εκεί για να τιμησουμε τη μνήμη τους.

Είναι χρέος μας

Sταυρούλα Κουγιουμτσιάδη είπε...

«ΚΑΝΕΙΣ ΔΕ ΓΕΝΝΙΕΤΑΙ ΗΡΩΑΣ» Ε.Ρ. ΓΚΡΟΫΛΙΧ.
Ήρωες γίνονται κάποιοι όταν αναγκάζονται να υπερασπιστούν το δικαίωμά τους
Να παραμείνουν άνθρωποι, Λεύτεροι και Ίσοι,
Έτσι όπως γεννήθηκαν.
Αυτό λέω εγώ στους δυο μου γιους.
Αυτής της στόφας τους ήρωες του Νοέμβρη του 73
Αν τους αναζητήσει κανείς σήμερα, θα τους βρει μέσα στις τοπικές κοινωνίες,
Ανώνυμα μα καθόλου αθόρυβα
Να «γρατζουνάνε» τις καρέκλες της εξουσίας.
Γιατί οι πολλοί, οι ανώνυμοι,
Δεν εξαργύρωσαν τους αγώνες τους με καρέκλες διαχείρισης μιας εξουσίας
Από την οποία, μετά από 36 χρόνια, οι πολίτες ζητάνε τα ίδια πράγματα.
Θα τους βρούμε, συνταξιούχους οικοδόμους, σακατεμένους από τη δουλειά,
Με πενιχρή σύνταξη, να ταλαιπωρούνται σε ατέλειωτες ουρές στα ιατρεία του Ι.Κ.Α.
Ή άνεργους εργάτες της ναυπηγοεπισκευαστικής που τα ένσημα του περασμένου χρόνου
Δε φτάνουν για θεώρηση του βιβλιαρίου υγείας.
Γιατρούς στο Ε.Σ.Υ., σε πολύωρες εφημερίες, να προσπαθούν να καλύψουν
Τις ανεπάρκειες ενός συστήματος υγείας που νοσεί
Από τη νοοτροπία κάποιων να το αντιμετωπίζουν σαν ιδιωτική επιχείρηση.
Θα τους βρούμε σε μικρές σχολικές αίθουσες, ασφυκτικά γεμάτες ,
Λίγο πριν τη σύνταξη, να προσπαθούν να δώσουν στα νέα παιδιά μια ιδέα
Για το πώς ορίζεται η παιδεία ενός λαού.
Στα βιβλία θα τους βρούμε να αποτυπώνουν τις σκέψεις και την πείρα τους
Για το πώς παλεύεται και πως καταχτιέται η Ελευθερία.
Τις υπογραφές τους θα τις συναντήσουμε σε κείμενα διαμαρτυρίας,
Κάθε φορά που καταπατούνται ανθρώπινα δικαιώματα.
Κάθε φορά που ο ρατσισμός και η ξενοφοβία «βρυχώνται».
Στα μεταλλεία, σε συναυλίες, σε εργαστήρια, σε πολυκαταστήματα, σε συνδικάτα,
Μέσα μαζικής μεταφοράς,
Μέσα στη ζωή.
Γιατί είναι οι πιο δυναμικοί εκφραστές της,
Ανωνύμως πάντα και πάντα μπροστάρηδες.
Έτσι έμαθαν να πορεύονται. Έτσι μαθαίνουν και τους άλλους.
ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ σε καθημερινά μικρά και μεγάλα Πολυτεχνεία.
ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ και ΠΑΛΗ για να επιβάλουμε το δικαίωμά μας να λεγόμαστε
ΑΝΘΡΩΠΟΙ.
Αυτά, αγαπητέ φίλε, λέω εγώ στα δυο μου αγόρια,
Για να εισπράξω από το 16χρονο γιο μου, πέρυσι το Δεκέμβρη,
Τη «ρετσινιά» της «βολεμένης γενιάς»
Για τη μεταπολιτευτική γενιά που ανήκω.
Μεγαλώνουμε τους κριτές μας, αγαπητέ φίλε,
Και πιστέψτε με, είναι αυστηροί μα τόσο δίκαιοι δικαστές.
Την καλησπέρα μου από την Αμαλιάδα.

Emmanuel Manolas είπε...

@Γάτε του Σρέντιγκερ
Βρήκα κάτι που μπορεί να σε ενδιαφέρει εδώ.

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΟΝΙΔΑΡΗΣ είπε...

@Γιε
Δε θέλω υπερβολές στη σεμνότητα. Είπαμε, αλλά όχι κι έτσι. Ο γιος πατάει στα βήματα του πατέρα, προς τιμήν του. Και οι Αμπελόκηποι δεν είναι ξεπεσμός. Ξεπεσμός ήταν, ας πούμε, το περσινό Διασυλλογικό.

Τα υπόλοιπα είναι πια Ιστορία.

@Τομ
Μου έχουν λείψει λίγο οι πορείες. Κοινωνούν μια αίσθηση συντροφικότητας και ψυχικής έγερσης, κάτι σπάνιο πια. Ελπίζω η μνήμη αυτή να παραμείνει άσβεστη.

@Sταυρούλα
Πράγματι, κανείς δε γεννιέται ήρωας. Απλά μερικοί πεθαίνουν ήρωες. Στα υπόλοιπα συνυπογράφω. Να είστε καλά και να χαίρεστε τα παιδιά σας που αμφισβητούν. Τέτοια παιδιά πρέπει να πλάθουν το μέλλον.

@alkinoos
Μανώλη, ευχαριστώ πολύ για το ντοκουμέντο!

S. είπε...

Κε Αλκίνοε, πολύ ενδιαφέρον το ντοκουμέντο σας! Αλλά αυτή η οικογένεια έχει κακή παράδοση. Ο πατέρας κακοποιήθηκε (άπαξ) στο Πολυτεχνείο, ο γιος κακοποιείται (συστηματικά) στους Αμπελόκηπους!

Ανώνυμος είπε...

Tom

Ήταν καταπληκτικά είχε πάρα πολύ κόσμο, είδα πολλές οικογένειες με μικρά παιδιά και πάρα μα πάρα πολύ νεολαία. Είχε μαζικότητα και παλμό.
Καιρός ήταν πιά!
Ο κόσμος αντιδρά και αγωνίζεται ειρηνικά.

Ίσως απο τις καλύτερες πορείες της δεκαετίας

Ανώνυμος είπε...

Εμενα μου αρεσει η Δαμανακη τωρα που μεγαλωσε.

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΟΝΙΔΑΡΗΣ είπε...

@Ανωνυμος
"Γούστα", είπε ο πίθηκος, κι έφαγε το σαπούνι.

Το θέμα είναι όμως να γκριζάρουν τα μαλλιά χωρίς να γκριζάρουν τα μυαλά. Λέτε η Δαμανάκη να το πέτυχε;