Δευτέρα 22 Ιουνίου 2009

ΟΝΕΙΡΟ

Αλλόκοτο όνειρο είδα χθες βράδυ.
Μετά θυμήθηκα τον Δήμο Μούτση, ένα σπουδαίο καλλιτέχνη που μάλλον δεν είχε ποτέ την αναγνώριση που του άξιζε.

17 σχόλια:

Ηλίας Οικονομόπουλος είπε...

Μαγικός τροβαδούρος. Τι μου θυμίζεις...

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΟΝΙΔΑΡΗΣ είπε...

Αλήθεια, τι σου θυμίζω;

Θεόδωρος Τζιγκαλίδης είπε...

Ειλικρινά, πέρα από κάποιες ελάχιστες εξαιρέσεις(Μάλαμας, Θ. Παπακωνσταντίνου, Αγγελάκας), δε μπορώ να σκεφτώ κάποιον σύγχρονο τραγουδοποιό του οποίου τα έργα θα ακούγονται μετά από 20-30 χρόνια και θα έχουν ακόμη κάτι να πουν. Πιστέυω πως ήταν οι συνθήκες που επέτρεπαν σε τέτοιους καλλιτέχνες να εκφράζονται απρόσκοπτα και το κοινό περισσότερο πεπαιδευμένο απ' ότι το σημερινό ώστε να δέχεται αυτά τα ερεθίσματα. Τα τελευταία χρόνια έχουν μπει οι περισσότεροι σε μια λογική fast-food και στη μουσική, ανώδυνα και πανομοιότυπα τραγουδάκια για ανθρώπους μη σκεπτόμενους- καταναλωτές. Υπάρχουν ακόμη διαμαντάκια αλλά χρειάζονται πολύ σκάψιμο για να βγουν από τους λίγους στην επιφάνεια. Αν αρχίσουμε να συγκρίνουμε την κατάσταση στα μουσικά πράγματα του τότε με το τώρα θα μας πιάσει κατάθλιψη. Από που να αρχίσεις και που να τελειώσεις.

Ελισσαίος είπε...

Εμένα μου θύμισες ότι έχω το φαγητό στην κατσαρόλα.
Και στον Μούτση ταιριάζουμε κι ανησυχώ όλο και περισσότερο. (Λες σε δύο χρόνια να βρεθώ με δίδυμα; Προς το παρόν προτιμώ να βρεθώ τον επόμενο μήνα με τα τρίδυμα του Λαϊκού Λαχείου).
Πέρα από το Ενέχυρο και το Φράγμα, που θεωρώ ότι είναι εξαίσιο δείγμα πολιτικού τραγουδιού που καταφέρνει να μην στρατεύεται, μου αρέσει πολύ η δουλειά που έχει κάνει στην "Τετραλογία" μελοποιώντας ποίηση Καβάφη, Καρυωτάκη, Σεφέρη και Ρίτσου. Το εγχείρημα πάντα είναι δύσκολο και πάντα αφαιρεί κάτι από την αυτοτέλεια του ποιητικού έργου, αλλά σε πολλά απ' αυτά ο Μούτσης κατάφερε να τα πάει μακριά, στον δικό του δρόμο.

Τώρα όσον αφορά στους καινούριους τραγουδοποιούς, συμφωνώ ότι χρειάζεται σκάψιμο μέσα στον κυκεώνα της πληροφορίας και της υπερπροσφοράς, αλλά είναι αρκετά τα διαμαντάκια που εμφανίζονται. Δεν είναι εύκολο, όμως, να αντέξουν για πολύ καιρό. Θέλει γερό στομάχι να καταφέρνεις να κοινωνείς το έργο σου και να μην γίνεται συνέχεια από το υστέρημα του χρόνου σου κι από την καλοσύνη κάποιων φίλων μουσικών που θα σε στηρίξουν (πόσο κι αυτοί;).
Ενδεικτικά αναφέρω την Δανάη Παναγιωτοπούλου. Παναγιώτη πρόλαβες να ακούσεις καθόλου; Πως σου φάνηκε;
Καιρό είχα να αφήσω κουτσουλιές στον μπλογκ σου και πήρα φόρα. Καλό βράδυ.

καλοπροαίρετος είπε...

Θα μείνω στην περίοδο 1966 (πρώτη ηχογράφηση: "Μέσ' απ΄ το παλιό μου σπίτι", Μπιθικώτσης) -1975 του Μούτση, κατά την οποία έγραψε πλήθος υπέροχων τραγουδιών. Ξεχωρίζω το "Αύριο πάλι" (1969, στίχοι Γκάτσος, ερμηνεία Μπιθικώτσης), όπου συναντούμε ένα χαρακτηριστικό, ωρισμένως σήμα κατατεθέν της μουσικής του, τις εισαγωγές και τις ενδιάμεσες μουσικές φράσεις που συνδέουν κουπλέ - ρεφραίν που είναι ανεξάρτητες μελωδίες και που δεν συναντώνται στο κύριο σώμα του τραγουδιού.

Δικό του είναι και το πρώτο ελληνικό concept album, ο "Άγιος Φεβρουάριος" (1972).

Η μουσική, η ενορχήστρωση και η διεύθυνση της πρωτοεμφανιζόμενης τότε Πρωτοψάλτη και του μακαρίτη πλέον Λεττονού στα "Η πόλις" και "Θάλασσα του πρωιού" του Καβάφη και στο "Είναι παλιό το λιμάνι" του Σεφέρη (Τετραλογία, 1975) είναι πολύ μπροστά από την εποχή τους∙ ειδικά "Η πόλις" είναι ίσως η καλύτερη στιγμή του.

Η "Εργατική συμφωνία" (1976) και το "Δρομολόγιο" (1979), πριν τη στροφή του με το "Φράγμα" (1981), δεν προσέθεσαν κάτι στη δισκογραφία του και θα μπορούσαν να λείπουν.

Μαζί με τους Κουγιουμτζή, Λοΐζο και Σπανό αποτελούν τους κορυφαίους μελωδούς της μουσικής γενιάς μετά τον Χατζιδάκι.

@ Ελισσαίος

Τι κουτσουλιές, αυτά είναι βιρβιλιές, για να μην πω καβαλλίνες και γίνω και υπερβολικός.

Ώστε κατσαρόλα, ε; Γι΄ αυτό δεν μπορείς να χάσεις βάρος. Δοκίμασε ατμομάγειρα και θα με θυμηθείς.

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΟΝΙΔΑΡΗΣ είπε...

@Θεόδωρε
Δεν έχω να προσθέσω τίποτε, συμφωνώ. Νομίζω ωστόσο πως δεν άλλαξε η μουσική παιδεία του νεοέλληνα. Και παλιά υπήρχαν τα αντίστοιχα των σκυλάδικων. Απλά αφήνει (ο ακροατής) να τον κατευθύνουν στα μουσικά φαστ φουντ, όπως αφήνει να τον κατευθύνουν, ξέρω γω, στις επιλογές του στο σούπερ μάρκετ ας πούμε. Αλλά ας μην ανοίξω μεγάλη κουβέντα.

@Ελισσαίε
Όοοολα σε θυμίιιιζουν, απλά κι αλατισμένααααα....

Δεν μπορώ να πω, έχεις ερωτική σχέση με το φαί.

Αν δεν ταιριάζαμε, δε θα συμπεθεριάζαμε.

Αυτή η ιδιαίτερη αυτονομία του Μούτση, που μπορεί να είναι ουσιαστικός χωρίς να γίνεται στρατευμένος όπως λες, είναι που τον κάνει σπουδαίο. Και το γεγονός πως δε σύρθηκε στις δεξιώσεις για να τύχει αναγνώρισης.

Τον "Κόσμο Ανάποδα" τον άκουσα με τα μωρά και μας άρεσε. Τον "Οίκο Αντοχής" τον είχα θάψει κάτω από βιβλία και χαρτιά και τον είχα σχεδόν ξεχάσει. Υπόσχομαι να τον ακούσω αύριο κιόλας και να σου μεταφέρω την -ταπεινή- γνώμη ενός άμουσου.

Που νομίζεις ότι γλίστραγε το λιοντάρι;

@ΚΛΠ
Ευχαριστώ για τα στοιχεία. Ο Σπανός δεν μου πολυαρέσει, αλλά να μη στη χαλάσω, μεγάλοι μουσικοί όλοι τους.

Κατσαρόλα! Ατμομάγειρας! Μιλάτε γι'αυτά σα να ήταν σκεύη.
Ηδονής.

melen είπε...

Και παλιά υπήρχαν τα αντίστοιχα των σκυλάδικων..

Να και ένα απόσπασμα από κείμενο του Ρίτσου που το αποδεικνύει.

Υπάρχουν λέξεις γεμάτες θλιμμένη ευγένεια που κακοτύχισαν από κάποια ανεύθυνη και γελοία μεταχείριση κι΄αχρηστεύτηκαν και διαγράφτηκαν για καιρό απ' το λεξιλόγιο της ποίησης. Όπως οι λέξεις "μελαγχολία" και "μοναξιά" που ακούστηκαν σε κάτι ταγκό προπολεμικής μόδας "Μελαγχολία/που στυλώνεις τα μάτια στ' αστέρια/θα με πνίξουν τα μαύρα σου χέρια" ή το άλλο "Μοναξιά/φτάνεις κάποτε μοιραία/μοναξιά/είσαι η πιο σκληρή παρέα". Μόλις έκανε κάποιος να προφέρει "μοναξιά" ή "μελαγχολία" άκουγες αμέσως και την αντίστοιχη μελωδία, έβλεπες το στραβωμένο στόμα της τραγουδίστριας μ' ένα χρυσάνθεμο καρφωμένο στα μαλλιά της και πια οι δύστυχες οι λέξεις είχαν οριστικά ξεστρατίσει απ' το δρόμο τους και οδηγούσαν αλλού. Τι παρεμβάσεις θα χρειάζονταν ύστερα για να ξαναβρούν οι έκπτωτες λέξεις το δρόμο τους, άγνωστο. Ώσπου ερχόταν μια στιγμή που α π α ι τ ο ύ σ ε αυτή, μόνον αυτή τη λέξη, κι εκείνη η απόλυτη αναγκαιότητα ξανάδινε στη λέξη την ταυτότητά της έστω και με την ανάμνηση των περιπλανήσεών της. Κι άλλοτε πάλι, μια λέξη αδρή, αποκρουσμένη, προφερμένη σωστά, χωρίς ελιγμούς, από τίμια χείλη, έλαμπε ξαφνικά σαν αστραψιά από τζάμι παράθυρου που ανοίγει σ' ένα ατημέλητο φοιτητικό δωμάτιο. Θυμάμαι τον πλατύστερνο Μιχάλη, αντάρτη του ΕΛΑΣ, στην Κατοχή, και τώρα εξόριστον στην Λήμνο, ένα απογευματάκι, μιλώντας για τον καπετάνιο του, είπε: "Ρε τον πουτσαρά, τι άτρομο παλικάρι ήταν", και τότε ο Μίλτος, ο πιο σεμνόπρεπος απ' όλους τους εξόριστους, που ποτέ λέξη αταίριαστη δε βγήκε από το στόμα του, φώναξε σε ασυνήθιστη έξαρση, σα βουνίσιος αντίλαλος στη φωνή του Μιχάλη: "Ε, ρε, πουτσαρά Θεέ, τι όμορφη πλάση μας εχάρισες και πώς την καταντάνε". Κι ο αξούριστος, εδώ και δυο βδομάδες, μπαρμπα-Πανούσης,που του 'χανε σκοτώσει το γιο του στα βουνά, φώναξε με άχτι: "Πες το, χρυσόστομε, να κουδουνίσει ο ντουνιάς, να το γροικήσουνε κι οι αποθαμένοι". Λέξεις, λέξεις, λέξεις, χαιρετισμοί, ανταμώματα, χεροσφιξίματα, αναστάσεις, έρωτες, φιλιά, ποιος θα πει τη βαθύτερη ιστορία σας; -ω, εσείς που αγγίξατε με τον αντίχειρα τα χείλη της αθανασίας. Έτσι κατάλαβα κι εγώ πως κάποτε από μια λέξη κρέμεται το ποίημα και ο κόσμος.

Από το:Οι λέξεις, που περιλαμβάνεται στο Όχι μονάχα για σένα.Εικονοστάσιο Ανώνυμων Αγίων 6, εκδ. Κέδρος

Σκόπευα κάποια στιγμή να το κρεμάσω στα μετεω αλλά μια που προέκυψε η φλασιά, άπλωσα εδώ σεντόνι :)

..Και χρόνια σας πολλά!

Θεόδωρος Τζιγκαλίδης είπε...

Γιατί τα βάζετε με τα σκυλάδικα? Κακόγουστα, συνήθως ηθελημένα,υπήρχαν και θα υπάρχουν χωρίς να ενοχλούν κανέναν ο οποίος δεν θέλει να ασχοληθεί μαζί τους. Το πρόβλημα για μένα είναι το μονοπώλιο ενός συγκεκριμένου τύπου μουσικής, λαικοπόπ όπως συνήθως λέγεται, μονοσήμαντης θεματολογίας, στιχουργικής και μουσικής, που πλασάρεται από την τηλεόραση και τα ραδιόφωνα με μονοπωλιακή αντίληψη. Απλά παλαιότερα τηρούνταν και κάποιες αναλογίες σε ότι αφορά τη μετάδοση διαφόρων ειδών μουσικής. Ας πούμε, αν και δεν το πρόλαβα ως παιδί, έχω αγοράσει το δίσκο της Λιλιπούπολης για τον γιο μου, μ'αυτό κοιμάται κάθε βράδυ, και ρωτώ: Υπάρχει σήμερα ραδιοφωνικός σταθμός που θα τολμούσε να παράγει και να μεταδόσει κάποιο αντίστοιχης αισθητικής και καλλιτεχνικής αξίας πρόγραμμα, και μάλιστα για παιδια; Φυσικά, τότε υπήρχε και ένας Χατζιδάκις, λοιδορούμενος μεν αλλά τολμών και νικητής.

Μετοικος στη νισυρο είπε...

@Θ.Τζιγκαλιδης
Αντιστοιχης αξιας;Εδω ουτε την ιδια την Λιλιπουπολη δεν παιζουν..
@Παναγιωτης:Οταν πρωτοειδα το Ονειρο,πριν ακομη ανοιξει η συζητηση,σκεφτηκα να σου στειλω ενα κειμενακι μαζι μ'αυτο:http://www.youtube.com/watch?v=gNaWBtyjUyQ&feature=related.
Υστερα καπου χαθηκα,οχι παντως σ'ολανθιστα περβολια,αλλα αφου ολα ειναι ενας κυκλος,το στελνω εστω και καθυστερημενα.

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΟΝΙΔΑΡΗΣ είπε...

Συγγνώμη που σας άφησα μόνους σας, αλλά υπάρχουν μέρες που δε μου μένει δευτερόλεπτο :-)

@melen
Αν υπάρχουν λέει!

Ευχαριστώ πολύ. Όχι τόσο για τις ευχές, όσο για το απόσπασμα. Τα καθαρά σεντόνια είναι πάντα ευπρόσδεκτα.

Δηλαδή τώρα σου χρωστάω μία ανάρτηση;

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΟΝΙΔΑΡΗΣ είπε...

@Μέτοικος
Η πολή δουλειά τρώει τον αφέντη! (αυτό κολλάει σε άλλο μπλογκ, αλλά μιας και περνούσες...)

Ευχαριστώ για το βιντεάκι, το έχουμε υπόψη μας, αν και ο γιόκας μου προτιμάει αυτό: http://www.youtube.com/watch?v=8ABwN6dj1fw

Η δε κορούλα μου, μάλλον ψηφίζει Δάρα. Όχι την πάλαι ποτέ Σοφία. Ετούτη: http://www.youtube.com/watch?v=_vuZnzsZS_I

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΟΝΙΔΑΡΗΣ είπε...

Εντάξει, μη βαράτε, *πολλή*

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΟΝΙΔΑΡΗΣ είπε...

@Θεόδωρος

Δε συμμερίζομαι την άποψη "μη χτυπάτε τα σκυλάδικα, απλά αδιαφορήστε". Και τα σκατά στο δρόμο δεν είμαι υποχρεωμένος να τα πατήσω, αλλά μου αρέσει που είναι ο τόπος γεμάτος; Άσε που πρέπει να κάνω και ζιγκ-ζαγκ.

Αυτό που με ενοχλεί περισσότερο στα σκυλάδικα δεν είναι το αν είναι προχειροφτιαγμένα και κακόγουστα -που είναι!-, όσο το ότι είναι (υπο)προϊόντα μιας άκριτα υπερκαταναλωτικής κοινωνίας. Το ίδιο φυσικά ισχύει με τα βιβλία, τη ζωγραφική και κάθε άλλη τέχνη. Κι αυτό διότι όσοι κερδίζουν χρήματα, δόξα ή ό,τι άλλο εφήμερο από τη μουσική βιομηχανία δεν νοιάζονται για την ανεύρεση νέων δρόμων στην τέχνη. Νοιάζονται μόνο για την αθρόα παραγωγή εύπεπτων αναλώσιμων, ώστε να κυλάει το εμπόρευμα.

Δες το αλλιώς. Ακόμα κι αν υποθέσουμε (όπως εμμέσως υποστηρίζουν κάποιοι Καλοπροαίρετοι), πως όλα είναι τέχνη, τότε γιατί δεν κρεμάμε στον τοίχο μας μια παιδική ζωγραφιά και τοποθετούμε, ξερω γω, τις Κυρίες της Αβινιόν ή μια λεπτομέρεια της οροφής της Καπέλα Σιξτίνα (τους σκεπτόμενους ερωτιδείς ή το χέρι του Θεού, ως είθισται); Φαντάζομαι για τον ίδιο λόγο που δεν πιστεύουμε πως η παραίνεση ενός άσματος να πνίξουμε τον πόνο μας στο ποτό -ή έστω να πνίξουμε αυτή που τον προκάλεσε- προάγει τον πολιτισμό μας και εξυψώνει την ανθρώπινη υπόσταση.

Και τελικά, τι θέση θα είχε στην παγκόσμια τέχνη ο Βελάσκεθ αν απλά σουλούπωνε πορτραιτάκια τριπλοσάγωνων εμπόρων σερζ υφασμάτων από την Αμβέρσα;

Δε θέλω να πω μ'αυτά πως δεν υπάρχει καλή και κακή τέχνη. Θέλω όμως να τονίσω πως τα σκυλάδικα, δεν είναι ούτε καλή, ούτε κακή. Απλά δεν είναι τέχνη. Είναι φτηνό εμπόρευμα στο γιουσουρούμ της παρακμής.

Απαιτώ τη Λιλιπούπολη στα ραδιόφωνα, ΤΩΡΑ! :-))

Θεόδωρος Τζιγκαλίδης είπε...

Φυσικά και τα σκυλάδικα ΔΕΝ είναι τέχνη. Με μια διαφορά, δηλαδή ότι αυτοί που τα εκπροσωπούν γνωρίζουν πως ΔΕΝ είναι καλλιτέχνες ενώ οι δήθεν τροβαδούροι του μιντιακού σύμπαντος πλασάρονται ως τέτοιοι. Με λίγα λόγια, καλά κάνει και υπάρχει οποιοδήποτε μουσικό είδος, υψηλότερης ή χαμηλότερης καλλιτεχνικής αξίας, αρκεί να μην παρουσιάζεται ως μονοπώλιο. Αυτό είναι που πραγματικά με ενοχλεί. Μεγάλη κουβέντα ανοίξαμε Παναγιώτη και χαίρομαι γι' αυτό. ΥΓ Δεν περίμενα πως θα υπήρχαν τόσοι θαυμαστές της Λιλιπούπολης. Μάλλον διότι τα σύγχρονα ΜΜΕ αντιμετωπίζουν ΚΑΙ το παιδί σαν καταναλωτή και τίποτα περισσότερο με αποτέλεσμα να του πλασάρουν τα χειρότερα σκουπίδια με απειροελάχιστες εξαιρέσεις. ΠΟΛΥ ΜΕΓΑΛΟ ΘΕΜΑ ΠΑΕΙ ΝΑ ΑΝΟΙΞΕΙ ΕΔΩ...

melen είπε...

Παναγιώτη,μην πας να ξεφύγεις..
δε μου χρωστάς ανάρτηση
μπουγάδα μου χρωστάς!

Καλημέρα
:)

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΟΝΙΔΑΡΗΣ είπε...

@Θεόδωρος
Έχεις δίκιο. Πολύ μεγάλο θέμα, απαιτεί καφέ και χρόνο :-)

Προς θεού, δεν υπαινίχθηκα πως βρίσκεις κάτι αξιόλογο στα σκυλοτράγουδα, απλά αμφιβάλω για το αν η παράκαμψη είναι καλύτερη από την κατά μέτωπο επίθεση.

Για το εμπορικό κομμάτι τώρα, ξέρεις...πολύ μεγάλο θέμα :-)

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΟΝΙΔΑΡΗΣ είπε...

@melen
Προτιμώ την ανάρτηση.

Ξέρεις, θεωρώ το πλυντήριο ως μια από τις μεγαλύτερες εφευρέσεις της Ανθρωπότητας (μετά τον φραπέ και το πλυντήριο πιάτων εννοείται). Επειδή όμως δημιουργεί συνειρμούς με οικονομικά σκάνδαλα, δεν το πλησιάζω κοντύτερα από τους είκοσι πόντους. Τουλάχιστον αυτή τη δικαιολογία έχω πλασάρει στη γυναίκα μου. Μέχρι στιγμής μοιάζει να δουλεύει. Η δικαιολογία. Για το πλυντήριο, θα σε γελάσω.